أليشع والأرملة
1 وتضَرَّعَت أرملَةُ واحدٍ مِنْ جماعةِ الأنبـياءِ إلى أليشَعَ. قالَت: «زوجي ماتَ يا سيِّدي وهوَ مَديونٌ، وأنتَ تعلَمُ أنَّهُ كانَ يخافُ الرّبَّ، وجاءَ المُرابـي لِـيأخُذَ ابنَيَّ عَبدَينِ لَه بدَلا مِنْ دُيونِهِ». 2 فقالَ لها أليشعُ: «ماذا أعمَلُ لَكِ؟ أخبريني ما عِندَكِ في البَيتِ». فأجابَت: «ما عِندي في البـيتِ إلاَّ إبريقُ زيتٍ». 3 فقالَ لها: «روحي استَعيري مِنْ جميعِ جيرانِكِ الكثيرَ مِنَ الأوعيةِ الفارِغةِ. 4 ثُمَّ ادخُلي البَيتَ معَ ابنَيكِ وأَغلِقي البابَ، وصُبِّـي زيتا في جميعِ هذِهِ الأوعيةِ، وضَعي جانِبا ما امتَلأ مِنها». 5 فانصَرَفَت إلى بَيتِها وأغلَقَتِ البابَ علَيها وعلى ابنَيها، فكانا يُقَدِّمانِ الأوعيةَ وهيَ تصُبُّ الزَّيتَ. 6 فلمَّا امْتَلأت كُلُّها، قالَت لأحَدِهِما «هاتِ وِعاءً آخَرَ». فقالَ لها: «لم يـبقَ وِعاءٌ». فتَوَقَّفَ الزَّيتُ. 7 فرَجَعَت إلى رَجُلِ اللهِ أليشَعَ وأخبَرَتْهُ، فقالَ: «روحي بـيعي الزَّيتَ وأوفي دَينَكِ، وعيشي أنتِ وابناكِ بِما يَبقى».
أليشع والشونمية
8 وفي أحدِ الأيّامِ عبَرَ أليشَعُ إلى شُونَمَ. وكانَ هُناكَ امرَأةٌ غنيَّةٌ فدَعَتْهُ ليَأكُلَ وألَحَّت. وكُلَّما مرَّ بِشُونَمَ كانَ يَميلُ إلى بَيتِها ليَأكُلَ. 9 فقالَت لِزَوجِها: «عَلِمْتُ أنَّ هذا الّذي يمُرُّ بِنا هوَ رَجُلُ اللهِ القُدُّوسِ. 10 فلْنَبْنِ لهُ عُليَّةً صغيرةً ونضَعْ لَه فيها سريرا ومائِدةً وكُرْسيًّا وقِنديلا، حتّى يَرتاحَ فيها حينَ يَجيئُنا».
11 فجاءَ أليشَعُ في أحدِ الأيّامِ إلى هُناكَ ومالَ إلى العُليَّةِ ليَرتاحَ فيها. 12 وقالَ لِخادِمِهِ جيحَزي: «أُدعُ لي هذِهِ الشُّونَميَّةَ». فدَعاها، فحَضَرَت أمامَهُ. 13 فقالَ لِخادِمِهِ: «قُلْ لها: أنتِ تكَلَّفْتِ مِنْ أجلِنا هذِهِ الكُلفَةَ كُلَّها، فماذا تُريدينَ أنْ أعمَلَ لكِ؟ هل مِنْ حاجةٍ أُكلِّمُ فيها المَلِكَ أو قائدَ الجيشِ؟» فأجابَت: «أنا بَينَ أهلي فلا أحتاجُ شيئا». 14 وحينَ سألَ خادِمَهُ ثانيةً ماذا يَعمَلُ لها، أجابَهُ: «لا ولَدَ لها وزَوجُها شيخٌ». 15 فقالَ: «أُدعُها». فدَعاها، فوَقَفَت بِالبابِ. 16 فقالَ لها أليشعُ: «في مِثلِ هذا اليومِ مِنَ السَّنةِ المُقبِلَةِ، يكونُ بَينَ ذِراعَيكِ إبنٌ لَكِ». فقالَت: «لا يا سيِّدي، يا رَجُلَ اللهِ، لا تكذِبْ عليَّ». 17 وبَعدَ ذلِكَ حَبِلَتِ المرأةُ ووَلَدَت ابنا في مِثلِ ذلِكَ الوقتِ مِنَ السَّنةِ المُقبِلَةِ، كما قالَ لها أليشعُ.
18 وبَعدَما كبُرَ الصَّبـيُّ، خرَجَ في أحدِ الأيّامِ إلى أبـيهِ في الحقلِ عِندَ الحصَّادينَ، 19 فقالَ لأبـيهِ: «آهِ. رأسي، رأسي». فقالَ أبوهُ لِلخادِمِ: «خُذْهُ إلى أُمِّهِ». 20 فحَملَهُ إلى أمِّهِ، فبَقيَ على رُكبَتِها إلى الظُّهرِ وماتَ. 21 فأصعَدَتْهُ إلى عُليَّةِ أليشعَ رَجُلِ اللهِ ومَدَّدَتْهُ على سريرِهِ. وأغلَقَت علَيهِ وخرَجَت. 22 ونادَت زَوجَها: «أرسِلْ لي خادِما ومعَهُ حمارٌ علَيهِ أمضي إلى رَجُلِ اللهِ وأرجِـعُ بِسُرعةٍ». 23 فقالَ لها: «لِماذا تذهَبـينَ إليهِ اليومَ، وما اليومُ رأسَ الشَّهرِ، ولا هوَ سَبْتٌ». فأجابَت: «لا يَهُمُّكَ». 24 وجَهَّزَتِ الحمارَ وقالَت لِخادِمِها: «تسوقُ ولا تـتَوَقَّفُ حتّى آمُرَكَ». 25 وسارَتْ فجاءَت إلى رَجُلِ اللهِ في جبَلِ الكرمَلِ. فلمَّا رَآها مِنْ بَعيدٍ قالَ لِخادِمِهِ جيحَزي: «أُنظُرْ. تِلكَ هيَ الشُّونَميَّةُ. 26 فاسرِعِ الآنَ إليها واسألْها: «أبِـخَيرٍ أنتِ؟ أبِـخَيرٍ زَوجُكِ؟ أبِـخَيرٍِ الصَّبـيُّ؟» فأجابَتْ: «بِـخَيرٍ». 27 ثُمَّ اقتَرَبَت مِنْ رَجُلِ اللهِ على الجبَلِ وارتَمَت على رِجلَيهِ. فتَقَدّمَ جيحَزي، فقالَ لَه رَجُلُ اللهِ: «دَعْها لأنَّ نَفسَها حزينَةٌ، والرّبُّ كتَمَ الأمرَ عنِّي ولم يُخبِرْني». 28 فقالَتِ المرأةُ: «هل طلَبْتُ مِنكَ إبنا يا سيِّدي؟ أما قُلتُ لكَ: لا تخدَعْني؟» 29 فقالَ أليشَعُ لِجيحَزي: «تهَيَّأ لِلذَّهابِ وخُذْ عصايَ في يَدِكَ. إنْ لَقيتَ أحدا في الطَّريقِ فلا تُسَلِّمْ علَيهِ، وإن سلَّمَ علَيكَ أحدٌ فلا تُجِبْهُ، وعِندَ وُصولِكَ ضَعْ عصايَ على وجهِ الصَّبـيِّ». 30 فقالَت أمُّ الصَّبـيِّ لأليشعَ: «حَيٌّ هوَ الرّبُّ وحَيٌّ أنتَ، لا أُفارِقُكَ». فقامَ وتَبِــعَها. 31 فسَبَقَها جيحَزي أمامَها وعِندَ وُصولِهِ وضَعَ العصا على وجهِ الصَّبـيِّ، فلم يكُنْ صوتٌ ولا حَراكٌ. فعادَ ولقيَ أليشَعَ وقالَ لَه: «ما استَفاقَ الصَّبـيُّ».
32 ولمَّا وصَلَ أليشعُ إلى البـيتِ دخَلَ العُليَّةَ وحدَهُ، فوجَدَ الصَّبـيَّ مَيتا على سريرِهِ. 33 فأغلَقَ البابَ وصلَّى إلى الرّبِّ. 34 ثُمَّ صَعِدَ إلى السَّريرِ واستَلْقى على الصَّبـيِّ ووضَعَ فمَهُ وعينَيهِ وكَفَّيهِ على فَمِ الصَّبـيِّ وتمَدَّدَ علَيهِ، فسَخِنَ جسَدُ الصَّبـيِّ. 35 ثُمَّ قامَ وتمَشَّى في الغُرفَةِ، ذهابا وإيابا، وصَعِدَ السَّريرَ وتمَدَّدَ على الصَّبـيِّ فعَطَسَ الصَّبـيُّ سَبعَ مرَّاتٍ وفتَحَ عينَيهِ. 36 فنادى جيحَزي وقالَ لَه: «أُدعُ هذِهِ الشُّونميَّةَ». فدَعاها، فجاءَت. فقالَ لها: «خُذي ابنَكِ». 37 فتَقَدَّمَت وارْتَمَت على قدَمَيهِ إلى الأرضِ، وأخَذَتِ ابنَها وذهَبَت.
معجزتان لأليشع
38 ورَجَعَ أليشَعُ إلى الجِلجالِ، والجُوعُ يَعُمُّ الأرضَ. وبَينَما كانَ جماعةُ الأنبـياءِ جالسينَ أمامَهُ، قالَ لِخادِمِه: «هَيـِّئ الطَّنجَرةَ الكبـيرةَ، واطبُخْ لِجماعةِ الأنبـياءِ». 39 فخَرجَ واحدٌ مِنهُم إلى البرِّيَّةِ لِـيَقطِفَ بُقولا، فصادَفَ عِرْقَ يَقطينٍ بَرِيٍّ فقَطَفَ مِنهُ مِلْءَ ثوبِهِ، وجاءَ بهِ فقَطَّعَهُ وألقاهُ في الطَّنجَرةِ، ولم يكُنْ يَعلَمُ ما هوَ. 40 ثُمَّ سكَبَ الرِّجالُ ليَأكلوا مِنَ الطَّبـيخِ، فلمَّا أكلوا صاحوا: «هذا طَبـيخٌ مُمِـيتٌ يا رجُلَ اللهِ. ولم يَقدِروا أنْ يأكلوا». 41 فقالَ أليشَعُ: «هاتوا دقيقا»، فألقاهُ في الطَّنجَرةِ وقالَ لِخادِمِه: «أُسكُبْ لِلقَومِ ليأكلوا». فأكلوا وكانَ الطَّعامُ لذيذا.
42 وجاءَ رَجُلٌ مِنْ بَعلَ شَليشَةَ يَحمِلُ في جِرابِهِ لِرجُلِ اللهِ عِشرينَ رغيفا مِنْ خُبزِ بَواكيرِهِ مِنَ الشَّعيرِ وسُنبُلا طَريئا. فقالَ أليشَعُ لِخادِمِه: «أعطِ القَومَ لِـيَأكُلوا». 43 فأجابَهُ: «هذا قليلٌ، فكَيفَ أضَعُهُ أمامَ مئَةِ رَجُلٍ؟» فقالَ أليشَعُ: «أعطِ القَومَ ليَأكُلوا، لأنَّ الرّبَّ قالَ: يَأكلونَ ويَفضُلُ عَنهُم». 44 فقَدَّمَ الخادِمُ لهُمُ الطَّعامَ، فأكلوا وفَضَلَ عَنهُم كما قالَ الرّبُّ.
Elisa ye furuyaamusu fuwaaroo maakoyi
1 Kewo doo, meŋ bota annabiyomu kafoo kono, le la furuyaamusoo naata Elisa kaŋ, a ko a ye ko, “N keemaa faata le, i la dookuulaa. Ite faŋo ye a loŋ ne kabiriŋ a be baluuriŋ, a keta moo le ti meŋ silata Yaawe* la. Bari saayiŋ kanindirilaa le naata ka n diŋ kambaanendiŋ fuloo taa, ka taa ì ke joŋolu ti.”
2 Wo le to Elisa ko a ye ko, “Nte be ite maakoyi noo la ñaadii le? Muŋ ne be ite bulu i yaa?” Musoo ñiŋ ye a jaabi ko, “Feŋ-wo-feŋ te i la jommusoo bulu n yaa niŋ a maŋ ke tulundiŋ ti n na tulu dumbundiŋo kono.” 3 Elisa ko a ye ko, “Taa i siiñoolu yaa, i ye jiibindaa kenseŋ jamaalu fuu ì bulu. 4 Ì si ì samba i la buŋo kono, i ye daa soroŋ i faŋo ma, i niŋ i dinkewolu. I si tuloo ñiŋ taa i ye a yelema jiibindaalu kono. Niŋ meŋ-wo-meŋ faata, i ye wo jenkendi kara la.”
5 Bituŋ musoo ñiŋ taata, a ye daa soroŋ a faŋo ma, a niŋ a dinkewolu. Ì ka jiibindaalu samba a ye naŋ, a ka tuloo yelema ì kono. 6 Kabiriŋ ì bee faata, a ko a dinkee doo ye ko, “Jiibindaa doo fanaa samba naŋ.” A ko a ye ko, “Jiibindaalu bee banta le saayiŋ.” Wo to le tuloo naata loo.
7 Bituŋ musoo ñiŋ taata Alla la moo Elisa kaŋ, ka a fo a ye meŋ keta. Elisa ko a ye ko, “Taa i ye tuloo ñiŋ waafi, i ye i la juloo joo a la. Too meŋ tuta jee, i niŋ i diŋolu si baluu wo la.”
Elisa ye kaawakuwo ke Sunamunka musu fankamaa ye
8 Luŋ kiliŋ Elisa be taamasiloo kaŋ, a tambita niŋ Sunamu saatewo kono la. Musu fankamaa doo le tarata nuŋ jee. A ye Elisa buuñaa, a ye a maaneenee ka naa domoroo la a la suwo kono. Bituŋ Elisa taata jee. Ka bo wo luŋo la, waati-wo-waati niŋ Elisa be tambi kaŋ Sunamu saatewo kono la, a si taa jiyaa musoo ñiŋ yaa. 9 Kabiriŋ a meeta, musoo ñiŋ naata a fo a keemaa ye ko, “A juubee baŋ, ñiŋ kewo meŋ ka naa jiyaa ǹ yaa teŋ, a koyita m ma le ko Alla la moo senuŋo le mu. 10 Wo to ŋà laadulaa buŋo loo a ye ǹ na buŋo kaŋ santo, ñiŋ kamma la niŋ a naata ǹ yaa, a si kari i laa jee. Ǹ si laaraŋo ke a ye jee, ka taa taabuloo niŋ siiraŋo, aniŋ lampoo.”
11 Luŋ kiliŋ Elisa naata ka jiyaa jee. Bituŋ a seleta ka taa i foñondiŋ buŋo ñiŋ kono. 12 A ye a la dookuulaa Kehasi kumandi, a ko a ye ko, “Taa Sunamunka musoo ñiŋ kumandi naŋ.” Kabiriŋ a ye a kumandi, a naata, a loota a ñaatiliŋo la. 13 A ko Kehasi ye ko, “A fo a ye ko, a bataata ǹ ye le. A be lafi la ŋà muŋ ne ke a ye? Fo a be lafi la le ŋà a la kuu betoo fo mansa ye baŋ, waraŋ kelediŋ kuntiyo?” Musoo ye a jaabi, a ko a ye ko, “Nte niŋ m fansuŋ moolu le be siiriŋ.”
14 Wo le to Elisa ko Kehasi ye ko, “Wo to ǹ si muŋ ne ke noo ñiŋ musoo ye?” Kehasi ko a ye ko, “Ŋa a loŋ ne ko, a keemaa kotoota baake le, aduŋ ì maŋ diŋ soto.” 15 Bituŋ Elisa ko a ye ko, “Taa musoo ñiŋ kumandi naŋ.” Musoo ñiŋ naata a loota daa to. 16 Elisa ko a ye ko, “Jaari ñiŋ ñoŋ tumoo, i fansuŋ deenaanoo be tara la i bulu le, i faŋo dinkewo.” Musoo ñiŋ ko a ye ko, “Dukaree Alla la moo, kana n neenee.” 17 Bari musoo ñiŋ naata konoo taa, a ye dinkewo wuluu wo jaaroo la, komeŋ Elisa ye a fo a ye ñaameŋ.
18 Kabiriŋ dindiŋo ñiŋ taata fo a keta kambaanendiŋo ti, luŋ kiliŋ a taata a faamaa yaa kunkoo to. Dookuulaalu tarata senefeŋ katoo la. 19 Bituŋ dindiŋo ñiŋ kumboota ka a fo a faamaa ye ko, “N kuŋo! N kuŋo!” Wo le to a faamaa ye dookuulaa kiliŋ kumandi, a ko a ye ko, “Dindiŋo samba a baamaa ye.” 20 Bituŋ a ye a sika ka a samba a baamaa ye. A baamaa ye a landi a wutoo kaŋ. A tarata laariŋ jee fo tilibuloo, wo to le a naata faa.
21 Bituŋ a baamaa ye a furewo sika, a niŋ a seleta buŋo santo, a ye a landi Alla la moo Elisa la laaraŋo kaŋ. A fintita naŋ, a ye daa soroŋ furewo ma. Wo le to a jiita naŋ. 22 A ye a keemaa kumandi, a ko a ye ko, “Dookuulaa kiliŋ kii a ye faloo siti, a ye a samba n ye naŋ. N lafita taa la Alla la moo ñiŋ ne yaa katabake ŋa muru naŋ.” 23 A keemaa ko a ye ko, “Muŋ daliila le be i samba la a yaa, bii maŋ ke Kari Kuta Juuraloo* waraŋ Loobula Luŋo ti.” A ko a ye ko, “Wo nte kasi ti.”
24 Musoo naata a ye faloo siti. Bituŋ a ko a la dookuulaa ye ko, “Faloo bayi ŋà taa. Kana i siŋo talaa fo niŋ n ko i ye a talaa.” 25 A ye siloo taa ka taa Alla la moo Elisa kaŋ Karimeli Konkoo to.
Kabiriŋ Elisa ye a hayinaŋ a ka naa, a ko a la dookuulaa Kehasi ye ko, “A juubee, Sunamunka musoo ñiŋ ne ka naa teŋ.” 26 A ko a ye ko, “I bori i ye a benduŋ, i ye a ñininkaa fo tana maŋ a soto, waraŋ a keemaa, waraŋ a dinkewo.”
Bituŋ Kehasi borita a ye a benduŋ. A ye a ñininkaa, bari musoo ñiŋ ko a ye ko, “Tana-wo-tana nte.” 27 Kabiriŋ a futata Elisa ma konkoo kaŋ, a ñoyita ka a siŋolu ñafu. Bari Kehasi wafuta naŋ ka naa a bondi Elisa siŋolu bala. Bari Elisa ko a ye ko, “A bula. Fo i maŋ a je a niyo be kuyaariŋ ñaameŋ baŋ? Bari Yaawe ye ñiŋ kuwo maabo m ma le, a maŋ a yitandi n na.”
28 Musoo ñiŋ ko Elisa ye ko, “M maarii, fo nte le ye i daani diŋo la baŋ? Fo m maŋ a fo i ye ko kana n neenee?” 29 Bituŋ Elisa ko Kehasi ye ko, “I tewo siti, i ye bori i niŋ n na dokoo ye taa, i ye a muta i buloo kono. Niŋ i niŋ moo-wo-moo benta, i kana a kontoŋ, aduŋ niŋ moo-wo-moo ye i kontoŋ, i kana a jaabi. I si n na taamaraŋ dokoo laa kambaanendiŋo ñaadaa kaŋ.” 30 Bari dindiŋo baamaa ko Elisa ye ko, “A be koyiriŋ ñaameŋ ko Yaawe be baluuriŋ ne, aniŋ ite faŋo, n te i tu la n kooma.” Wo to le Elisa bulata a nooma.
31 Bari Kehasi borita ì ñaato le ka taa. Kabiriŋ a futata dindiŋo ma, a ye Elisa la taamaraŋ dokoo laa a kaŋ. Bari dindiŋo ñiŋ maŋ maamaŋ sako a si wuli. Bituŋ a ye Elisa benduŋ, a ko a ye ko, “Dindiŋo ñiŋ maŋ wuli de.” 32 Elisa naata, a dunta buŋo ñiŋ kono, a ye dindiŋo furewo tara laariŋ laaraŋo kaŋ, ate faŋo ka i laa daameŋ. 33 Wo le to a ye daa soroŋ a faŋ ma, a niŋ furewo, a duwaata ka Yaawe daani. 34 A seleta laaraŋo kaŋ, a ye i laa dindiŋo kaŋ. A ye a daa naki a daa la, a ye a ñaa naki a ñaa la, a ye a buloolu laa a buloolu kaŋ. Kabiriŋ a ye i laa a be tilinjandiŋ kambaanendiŋo kaŋ, bituŋ dindiŋo baloo ye a dati ka kandi. 35 Elisa jiita duuma, a taamaŋ-taamanta buŋo kono, a seleta a ye i laa dindiŋo kaŋ kotenke. Bituŋ dindiŋo ñiŋ tisoota ko siiñaa woorowula. A ye a ñaalu yele.
36 Elisa ye a la dookuulaa Kehasi kumandi naŋ, a ye a kii ka taa Sunamunka musoo ñiŋ kumandi, bituŋ wo ye a kumandi naŋ. Kabiriŋ musoo ñiŋ naata, a ko a ye ko, “I dinkewo fele.” 37 Musoo ñiŋ dunta naŋ buŋo kono, a ñoyita Elisa ye ka a tentu. Bituŋ a ye a diŋo taa, a niŋ a taata.
Elisa ye kunoo bondi domoroo to
38 Kabiriŋ Elisa muruta ka taa Kilikali, wo tumoo konko baa le tarata nuŋ bankoo kaŋ. Luŋ kiliŋ annabiyomu kafoo moolu tarata siiriŋ a ñaatiliŋo la. A ko a la dookuulaa ye ko, “Kaleera baa jonki, i ye jamba duuraŋo tabi ì ye.” 39 Ì kono kee kiliŋ naata taa wuloo kono jamba katoo la. A ye wulakono miraŋ suŋo je. Bituŋ a ye miraŋ diŋolu kati naŋ a bala, a ye jamaa fudi naŋ a la waramboo kono. A ye ì kuntuŋ-kuntuŋ, a ye ì niŋ jamboo tabi kaleeroo kono. A maŋ a loŋ muŋ feŋ ne mu. 40 Bituŋ ì ye domoroo ñiŋ bo kafoo moolu ye. Kabiriŋ ì ye a dati domo la doroŋ, ì wuurita ka a fo ko, “Hee, Alla la moo, kunoo le be ñiŋ domoroo to.” Aduŋ ì maŋ soŋ ka a domo.
41 Bituŋ Elisa ko, “Ali fariña munkoo doo samba n ye naŋ.” Wo to le ì ye fariña munkoo doo dii a la. A ye a taa a ye a ke kaleeroo kono. A ko ì ye ko, “Ali a talaa ì ye a domo.” Bituŋ feŋ maŋ naa tara domoroo ñiŋ to kotenke.
Elisa ye kee keme konoo fandi domorindiŋ na
42 Kewo doo le bota naŋ Baali-Salisa saatewo to. A ye mbuuru kuŋ muwaŋ samba naŋ Elisa ye, mennu dadaata niŋ baali* siimaŋ kutoo la, aniŋ siimaŋ kutoo doo jinsamaa a la kufoo kono.
Bituŋ Elisa ko a la dookuulaa ye ko, “A dii kafoo moolu la ì ye a domo.” 43 A la dookuulaa ko a ye ko, “N si ñiŋ loo noo kee keme koto baŋ?” Bari Elisa ko a ye ko, “A dii ì la doroŋ, kaatu Yaawe ye ñiŋ ne fo ko, ì be a domo la le fo too ye tu.” 44 Wo le to dookuulaa ye a londi ì ye. Ì ye a domo, fo too tuta jee, ko Yaawe la kumoo ye a yitandi ñaameŋ.