إيليا على جبل حوريـب
1 وأخبَرَ أخابُ زَوجَتَهُ إيزابَلَ بِكُلِّ ما فعَلَهُ إيليَّا، وكيفَ قتَلَ جميعَ الأنبـياءِ بِالسَّيفِ، 2 فأرسَلَت إلى إيليَّا تقولُ: «وَيلٌ لي مِنَ الآلِهةِ إنْ لم أجعَلْكَ في مِثلِ هذِهِ السَّاعةِ غدا كواحدٍ مِنهُم». 3 فخافَ وهامَ على وجهِهِ حتّى وصلَ إلى بِئر سبعَ في يَهوذا، وترَكَ خادِمَهُ هُناكَ.
4 ثُمَّ سارَ في البرِّيَّةِ مَسيرةَ يومٍ حتّى بلَغَ شجَرة وزَّالٍ قعَدَ تَحتَها وتمَنَّى الموتَ وقالَ: «كفاني الآنَ يا ربُّ، فخُذْ حياتي. فما أنا خَيرٌ مِنْ آبائي». 5 ثُمَّ نامَ تَحتَ الشَّجَرةِ وبَغتَةً لمَسَهُ ملاكٌ وقالَ لَه: «قُمْ فكُلْ». 6 فالتَفَتَ فرَأى عِندَ رأسِهِ رغيفا وجرَّةَ ماءٍ، فأكلَ وشرِبَ ثُمَّ عادَ ونامَ. 7 فعاوَدَهُ ملاكُ الرّبِّ ثانيةً ولمَسَهُ وقالَ: «قُمْ فكُلْ. فالطَّريقُ بعيدةٌ أمامَكَ». 8 فقامَ وأكَلَ وشرِبَ وسارَ بِفِعْلِ تِلكَ الأكلَةِ أربَعينَ يوما وأربَعينَ ليلةً إلى جبَلِ اللهِ حوريـبَ، 9 ودخَلَ المغارةَ هُناكَ وباتَ فيها. فخاطَبَهُ الرّبُّ: «ما بالُكَ هُنا يا إيليَّا؟» 10 فأجابَ: «بِـحَرارةٍ مِنْ أجلِكَ وقَفْتُ، أيُّها الرّبُّ الإلهُ القديرُ، لأنَّ بَني إِسرائيلَ نبَذوا عَهدَكَ وهدَموا مذابِـحَكَ وقتَلوا أنبـياءَكَ بِالسَّيفِ، وبَقيتُ أنا وحدي معَكَ، وها هُم يَطلُبونَ حياتي». 11 فقالَ: «قِفْ على الجبَلِ أمامي». ثُمَّ عبَرَ الرّبُّ، وهَبَّت ريحٌ عظيمةٌ وشديدةٌ شَقَّتِ الجِبالَ وكَسَّرَتِ الصُخورَ، ولم يكُنِ الرّبُّ في الرِّيحِ، وبَعدَ الرِّيحِ زَلزَالٌ، ولم يكُنِ الرّبُّ في الزَلزالِ. 12 وبَعدَ الزَلزالِ نارٌ، ولم يكُنِ الرّبُّ في النَّارِ. وبَعدَ النَّارِ صَوتٌ هادِئٌ خَفيفٌ. 13 فلمَّا سَمِعَ إيليَّا الصَّوتَ ستَرَ وجهَهُ بِــعَباءَتِهِ وخرَجَ ووقَفَ بِمَدخَلِ المغارةِ. فجاءَهُ صوتٌ يقولُ: «ما بالُكَ هُنا يا إيليَّا؟» 14 فقالَ: «بِـحَرارةٍ مِنْ أجلِكَ وقَفْتُ أيُّها الرّبُّ الإلهُ القديرُ لأنَّ بَني إِسرائيلَ نبَذوا عَهدَكَ وهدَموا مذابِـحَكَ وقتَلوا أنبـياءَكَ بِالسَّيفِ، وبقيتُ أنا وحدي معَكَ، وها هُم يَطلُبونَ حياتي». 15 فقالَ لَه الرّبُّ: «إرجِـعْ في طريقِكَ إلى دِمَشقَ، فإذا وصَلْتَ إمسَحْ حَزائيلَ مَلِكا علَيها، 16 وامسَحْ ياهو بنَ نَمشي مَلِكا على إِسرائيلَ، وامسَحْ أليشعَ بنَ شافاطَ مِنْ آبلَ مَحولَةَ نَبِيًّا بَدَلا مِنكَ. 17 فمَنْ نَجا مِنْ سَيفِ حَزائيلَ يَقتُلُهُ ياهو، ومَن نَجا مِنْ سَيفِ ياهو يقتُلُهُ أليشعُ. 18 وأمَّا في إِسرائيلَ فأُبقي سبعةَ آلافٍ، كُلُّ مَنْ لم يَركَعْ لِلبَعلِ ولم يُقَبِّلْ صنَمَهُ».
19 فذهبَ إيليَّا مِنْ هُناكَ، فلَقيَ أليشعَ بنَ شافاطَ يَفلَحُ الأرضَ وأمامَهُ اثْنا عشَرَ فَدَّانَ بقَرٍ على كُلِّ فَدانٍ يَفلَحُ واحدٌ مِنْ عَبـيدِهِ الأحدَ عشَرَ أمَّا هوَ فكانَ يَفلَحُ على الثَّاني عشَرَ. فاقتَرَبَ إيليَّا نَحوَهُ وألقى علَيهِ عباءَتَهُ. 20 فتَرَكَ أليشعُ البقَرَ وجرى وراءَ إيليَّا وقالَ: «دَعني أوَدِّعْ أبـي وأمّي ثُمَّ أتبَعُكَ». فقالَ لَه: «إذهَبْ فماذا يَمنَعُكَ؟» 21 فأخَذَ أليشعُ زَوجَينِ مِنَ البقَرِ وذبَحَهُما وطبَخَ لحمَهُما على حطَبِ النِّيرِ، وقدَّمَ لِرِجالِهِ فأكلوا. ثُمَّ قامَ وذهَبَ معَ إيليَّا لِـيَخدُمَهُ.
Eliya borita ka taa Sinayi Konkoo to
1 Mansa Ahabu ye kuwo bee fo a la musoo Yesebeli ye Eliya ye mennu ke, aniŋ a ye jalaŋ annabiyomoolu bee faa hawusaroo* la ñaameŋ. 2 Bituŋ Yesebeli ye kiilaa kii Eliya kaŋ, aduŋ a ye i kali a ye ko, “Allamaa alloolu ye kuu jawu laa n kaŋ, niŋ a ye a tara saama ñiŋ ñoŋ tumoo nte fanaa maŋ a ke ite la ko, i ye a ke wo alloolu la annabiyomoolu la ñaameŋ.”
3 Eliya silata baake, aduŋ a borita ka a niyo tankandi. Bituŋ a naata futa saatewo doo to daameŋ to mu Beeriseba ti, Yahuuda bankoo kaŋ. Bituŋ a ye a la dookuulaa tu wo saatewo to. 4 Ate faŋo taamata keñewuloo* kono tiloo muumewo la. A naata futa yirindiŋo ma, a siita a koto, aduŋ a duwaata fo a si faa. A ko, “Yaawe*, ñiŋ kuwo koleyaata le. Nte niyo taa. Niŋ nte faata faŋ wo le fisiyaata.” 5 Bituŋ a ye i laa yirindiŋo koto, a siinoota. Wo loodulaa to malaayikoo naata a ye a maa, a ko a ye ko, “Wuli i ye domoroo ke.” 6 A wulita, a ye a ñaa muruŋ-muruŋ, a ye mbuuru kuŋo je meŋ janita niŋ dimbaa keñemboo la aniŋ jiibindaariŋo a kuŋo daala. A ye domoroo ke, a ye i miŋ, bituŋ a ye i laa kotenke.
7 Wo koolaa, Yaawe la malaayikoo naata a kaŋ kotenke siiñaa fulanjaŋo la, a ye a maa, a ko a ye ko, “Wuli i ye domoroo ke, kaatu taamoo ñiŋ be koleyaa la i ye baake le.” 8 Wo le to Eliya wulita, a ye domoroo ke, a ye i miŋ. Domoroo ñiŋ ne ye a bambandi a la taamasiloo kaŋ fo tili taŋ naani aniŋ suuto taŋ naani ka taa Sinayi, Alla la konkoo to. 9 Kabiriŋ a futata jee, a taata duŋ berehuwo kono ka suutoo laa jee.
Yaawe fintita Eliya kaŋ
Bituŋ Yaawe la kumoo naata a kaŋ ka a fo a ye ko, “Eliya, i ka muŋ ne ke jaŋ?”
10 Bituŋ Eliya ye a jaabi ko, “Yaawe Alihawaa Maariyo*, nte ka tu looriŋ ite dammaa le la kuwo la waati-wo-waati. Banisirayilankoolu ye ì koo dii i la kambeŋo la le, ì ye i la sadaabodulaalu* boyi, aniŋ ì ye i la annabiyomoolu faa hawusaroo la. Nte dammaa doroŋ ne tuta jee, aduŋ saayiŋ ì lafita le ka nte fanaa faa.”
11 Wo to le Yaawe ko a ye ko, “Taa i ye loo konkoo kaŋ n ñaatiliŋo la. Kaatu nte Yaawe ka naa tambi le.” Bituŋ foño baa wulita meŋ ye konkoo feteŋ ka a fara, aniŋ a ye beroolu teyi ka ì janjandi Yaawe ñaatiliŋo la. Bari Yaawe maŋ tara wo foño baa kono. Foño baa tambiriŋ koolaa, banku jarajaroo keta, bari Yaawe maŋ tara banku jarajaroo kono. 12 Wo koolaa, dimbaa fanaa naata tambi, bari Yaawe maŋ tara dimbaa kono. Bituŋ kabiriŋ dimbaa tambita, kumakaŋo naata komeŋ dumburoo.
13 Kabiriŋ Eliya ye a moyi, a ye a la dendika baa biti a ñaa kaŋ, aduŋ a fintita berehuwo kono ka taa loo a daa to. Kumakaŋo ñiŋ ko a ye ko, “Eliya, i ka muŋ ne ke jaŋ?”
14 Bituŋ Eliya ye a jaabi ko, “Yaawe Alihawaa Maariyo, nte ka tu looriŋ ite dammaa le la kuwo ye waati-wo-waati. Banisirayilankoolu ye ì koo dii i la kambeŋo la le, ì ye i la sadaabodulaalu boyi, aduŋ ì ye i la annabiyomoolu faa hawusaroo la. Nte dammaa doroŋ ne tuta jee, aduŋ saayiŋ ì lafita le ka nte fanaa faa.”
15 Wo to le Yaawe ko a ye ko, “Muru i noo kaŋ, i ye taa keñewuloo to daameŋ to be Damasiku saatewo daala. Niŋ i futata jee, i si Hasayeli tomboŋ ka tuloo boŋ a kuŋo kaŋ ka a ke mansa ti Aramu kunna. 16 I si Yehu fanaa tomboŋ Nimisi dinkewo, ka tuloo boŋ a kuŋo kaŋ ka a ke mansa ti Banisirayila kunna. Aduŋ i si Elisa fanaa tomboŋ, Safati dinkewo, meŋ bota Abeli-Mehola, ka tuloo boŋ a kuŋo kaŋ ka a ke i noo to annabiyomoo ti. 17 Niŋ moo-wo-moo kanata Hasayeli la faaroo ma, Yehu be wo maarii faa la le, aduŋ niŋ moo-wo-moo kanata Yehu la faaroo ma, Elisa be wo maarii faa la le. 18 Bari wo ñaa-wo-ñaa m be moo wuli woorowula tu la Banisirayila kono baluuriŋ ne, moolu mennu maŋ sujudi Baali* jalaŋo ye waraŋ ka a sumbu.”
Eliya ye Elisa tomboŋ
19 Bituŋ Eliya bota wo dulaa to, a taata a futata Elisa ma, Safati dinkewo. Elisa be senoo ke kaŋ nuŋ ninsi peeri taŋ niŋ fula le la, aduŋ a faŋo le be peeri taŋ niŋ fulanjaŋo bayi kaŋ. Eliya taata a kaŋ, aduŋ a tambitoo ye a la dendika baa fayi Elisa kaŋ. 20 Bituŋ Elisa ye a la seneninsoolu bula teŋ ne, a borita Eliya nooma a ko a ye ko, “Dukaree m batu ŋa muru ka taa m baamaa niŋ m faamaa sumbu ka sara ì la, n si naa bula i nooma.” Eliya ko a ye ko, “Muru i ye taa, nte maŋ balaŋ i ma.”
21 Bituŋ Elisa bota a nooma, a muruta. A ye a la seneninsoolu taa a ye ì faa, a ye ì la yooku* dokoolu taa ka suboo tabi ì la. Bituŋ a ye a dii moolu la, ì ye a domo. Wo le to a taata ka bula Eliya nooma. A tarata a fee ka a maakoyi.