Futuubaŋo la kuwo
(Matiyu 19:1-12Luka 16:18)1 Wo to le Yeesu bota jee, a taata Yudeya tundoo kaŋ aniŋ Yoridani kara doo la. Kafu baa naata a kaŋ jee kotenke, aduŋ a ye ì karandi ko a ka a ke ñaameŋ nuŋ. 2 Bituŋ Farisewolu* naata a kaŋ ka a kotobo. Ì ye a ñininkaa ko, “Fo Luwaa sonta ñiŋ na le baŋ, kewo ye a la musoo bula?” 3 Yeesu fanaa ye ì ñininkaa ko, “Annabilayi Musa ye ali yaamari muŋ ne la?” 4 Ì ko a ye ko, “Musa sonta le ka futuubaŋ kayitoo safee, bituŋ i si naa i la musoo bula ka taa.” 5 Bari Yeesu ko ì ye ko, “Ali la sondome jaa le ye wo saabu, a ye ñiŋ yaamaroo safee ali ye. 6 Bari daaroo foloodulaa to, ‘Alla ye hadamadiŋo daa musoo niŋ kewo le ti.’ 7 ‘Wo kamma la, kewo ka a faamaa niŋ a baamaa bula jee le, a niŋ a la musoo ye naki ñoo la, 8 ì si naa ke balajaata kiliŋ ti.’ Saayiŋ, ì maŋ ke moo fula ti kotenke, bari ì keta balajaata kiliŋ ne ti. 9 Wo to, Alla ye mennu kafundi, moo maŋ ñaŋ na wolu talandi la.”
10 Kabiriŋ ì be buŋo kono, saayiboolu ye a ñininkaa ñiŋ kuwo la kotenke. 11 Yeesu ko ì ye ko, “Moo-wo-moo meŋ ye a la musoo bula, a naata taa musu doo futuu, wo maarii ye jeenoo le ke, a ye junuboo le ke a la musu foloo la. 12 Aduŋ niŋ musoo ye a keemaa bula, a futuuta kee doo ye, wo musoo ye jeenoo le ke.”
Yeesu duwaata dindiŋolu ye
(Matiyu 19:13-15Luka 18:15-17)13 Moolu ye ì la dindiŋolu naati naŋ Yeesu kaŋ, fo a si ì maa, bari saayiboolu ye wo moolu jalayi. 14 Kabiriŋ Yeesu ye wo je, a kamfaata. A ko ì ye ko, “Ali dindiŋolu bula, ì ye naa n kaŋ. Ali kana ì bali naa la, kaatu mennu ka munta ko ñiŋ dindiŋolu, wolu le taa mu Alla la mansabaayaa ti. 15 Tooñaa, m be a fo la ali ye, moo-wo-moo meŋ maŋ Alla la mansabaayaa muta ko dindiŋo, wo te duŋ na a kono.”
16 Bituŋ a ye ì tembu a buloo kono. A ye a buloo laa ì kaŋ, a duwaata ì ye ka ì barakandi.
Yeesu niŋ kee fankamaa
(Matiyu 19:16-30Luka 18:18-30)17 Kabiriŋ Yeesu pareeta ka taa, kewo doo borita a kaŋ. A ñoyita a ñaatiliŋo la, a ye a ñininkaa ko, “Karammoo betoo, n ñanta muŋ ne ke la, fo n si badaa-badaa baluwo soto?” 18 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Muŋ ne ye a tinna i ka n kumandi karammoo betoo la? Moo maŋ beteyaa fo Alla doroŋ. 19 I ye yaamaroolu loŋ ne: ‘Kana moofaa ke, kana jeenoo ke, kana suuñaaroo ke, kana seedenduriyaa ke, kana tapaleeyaa ke, aduŋ i faamaa niŋ i baamaa horoma.’ ”
20 Kewo ko a ye ko, “Karammoo, nte ye ñiŋ yaamaroolu bee muta le kabiriŋ n na dindiŋyaa waatoo fo saayiŋ.” 21 Bituŋ Yeesu ye a juubee kanoo kono. A ko a ye ko, “Kuu kiliŋ doroŋ ne be jee, i dasata meŋ na. Taa, i ye i la sotofeŋolu bee waafi, i ye a dii fuwaaroolu la. Wo to le i be naafuloo soto la Arijana kono. Bituŋ i si naa nte nooma.” 22 Kabiriŋ kewo ye ñiŋ kumoo moyi, a ñaadaa falinta niikuyaa kamma la. A sunuriŋo taata, kaatu naafulutii baa le mu a ti.
23 Wo to le Yeesu ye a ñaa muruŋ-muruŋ, a ko a la saayiboolu ye ko, “A be koleyaa la baake le, fankamaalu ye duŋ Alla la mansabaayaa kono.” 24 A la saayiboolu jaakalita baake a la kumoo la. Bari Yeesu ko ì ye kotenke ko, “N diŋolu, a be koleyaa la moolu ye le, mennu ka ì jikoo loo naafuloo kaŋ, ka duŋ Alla la mansabaayaa kono. 25 A be sooneeyaa la, ñonkomoo ye duŋ bendaŋ huwo la, diina fankamaa ye duŋ Alla la mansabaayaa kono.”
26 Wo to le saayiboolu jaakalita baake, ì ko ñoo ye ko, “Wo to jumaa le be kiisa la?” 27 Yeesu ye ì juubee, a ko ì ye ko, “Hadamadiŋolu fee, wo te ke noo la, bari Alla fee, a be ke noo la le, kaatu Alla le ka feŋ-wo-feŋ ke noo.”
28 Bituŋ Pita ye a dati ka a fo a ye ko, “A juubee, ŋà feŋolu bee bula ka ite nooma.” 29 Yeesu ko ì ye ko, “Tooñaa, m be a fo la ali ye, moo-wo-moo meŋ ye a la buŋo bula, a baadinkewolu waraŋ a baadimmusoolu, a baamaa, a faamaa, a la dindiŋolu waraŋ a la kunkoolu, nte la kuwo aniŋ kibaari betoo la kuwo kamma la, 30 a maarii be wo ñoŋ keme le soto la wo noo to ñiŋ duniyaa kono. A be buŋolu soto la, baadinkewolu, baadimmusoolu, baamaalu, dindiŋolu aniŋ kunkoolu, ì bee niŋ tooroo fanaa. Aduŋ laakira siniŋ, wo maarii be badaa-badaa baluwo le soto la. 31 Bari jamaalu mennu mu foloolu ti, wolu be ke la labaŋolu le ti. Bituŋ labaŋolu ye ke foloolu ti.”
Yeesu ye a la saayaa la kuwo fo sabanjanke
(Matiyu 20:17-19Luka 18:31-34)32 Kabiriŋ ì be taamasiloo kaŋ ka taa Yerusalaamu, Yeesu be taama kaŋ ì ñaato. Saayiboolu jaakalita, aduŋ doolu mennu ye a nooma, silata. Bituŋ Yeesu ye a la saayibe taŋ niŋ fuloo samba kara la kotenke. A ye a dati ka a fo ì ye, meŋ be ke la a la. 33 A ko ì ye ko, “Ali i lamoyi. M̀ be taa kaŋ ne Yerusalaamu, aduŋ Moo Dinkewo* be duŋ na piriisi* ñaatonkoolu niŋ Luwaa karammoolu* bulu jee. Wolu be a kiitindi la le ka a faa. Ì be a duŋ na jaahiloolu bulu le. 34 Wolu be a ñaawali la, ì be daajiyo tupi la a kaŋ, ì be a karawaasi la, aduŋ ì be a faa la le. Bari tili saba koolaa, a be wuli la saayaa kono le.”
Yankuba niŋ Yohana la daaniroo
(Matiyu 20:20-28)35 Wo to le Yankuba niŋ Yohana mennu mu Sebede dinkewolu ti, naata Yeesu kaŋ. Ì ko a ye ko, “Ǹ karammoo, ǹ lafita le, ŋà i daani feŋ-wo-feŋ na, i si wo ke ǹ ye.” 36 A ko ì ye ko, “Ali lafita ŋa muŋ ne ke ali ye?” 37 Bituŋ ì ko a ye ko, “Niŋ i siita i la mansabaayaa kono, i niŋ i la semboo niŋ waroo, i si ǹ so, ŋà sii i kara la. Doo si sii i bulubaa karoo la, doo i maraa karoo la.” 38 Bari Yeesu ko ì ye ko, “Ali maŋ a loŋ, ali ka meŋ daani. Fo ali si i miŋ noo tooroo mindaŋo la le baŋ, m be naa meŋ miŋ na, waraŋ ka batisee* ko m be naa batisee la ñaameŋ?” 39 Aduŋ ì ko a ye ko, “M̀ be a noo la le.” Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Nte be naa m miŋ na tooroo mindaŋo meŋ na, ali be i miŋ na wo la le, aniŋ m be naa batisee la batiseeroo meŋ na, ali fanaa be batisee la wo la le. 40 Bari ka sii m bulubaa karoo la waraŋ m maraa karoo la, m faŋo maŋ mara wo la. A be moolu le ye, Alla ye a parendi mennu ye fokabaŋ.”
41 Kabiriŋ saayibe taŋo ye ñiŋ moyi, ì naata kamfaa Yankuba niŋ Yohana kamma. 42 Bari Yeesu ye ì kumandi, a ko ì ye ko, “Ali ye a loŋ ne ko, mennu ñanta ka duniyaa bankoolu ñaatonkayaa, ì ka moolu mara maraliñaa koleŋo le la, aduŋ ì la kuntii baalu ye kaŋo soto moolu kaŋ ne. 43 Bari alitolu niŋ ì maŋ ñaŋ na kiliŋ na. Moo-wo-moo meŋ lafita, a la kuwo ye wara alitolu kono, wo ñanta ke la ali la dookuulaa le ti, 44 aduŋ meŋ lafita ke la foloo ti alitolu kono, wo ñanta ke la ali bee la joŋo le ti. 45 Kaatu wo ñaa kiliŋo la le Moo Dinkewo maŋ naa, fo moolu si a batu, bari a naata le ka moolu batu, aniŋ ka a niyo dii ka ke kumakaaraŋo ti jamaa ye.”
Yeesu ye Batimeyu ñaalu yelendi
(Matiyu 20:29-34Luka 18:35-43)46 Wo to le ì futata Yeriko saatewo to. Kabiriŋ Yeesu be bo kaŋ jee, saayiboolu niŋ kafu baa ye a nooma. Sadaa daanilaa finkintewo doo, ì ka a fo meŋ ye Batimeyu, Timeyu dinkewo, a tarata siiriŋ sila karoo la. 47 Kabiriŋ a ye a moyi ko, Yeesu Nasaretinkoo le be jee, a ye a dati ka sari santo ko, “Yeesu, Dawuda dinkewo, balafaa soto n ye!” 48 Moo jamaa ye a jalayi ko, a ye i deyi. Bari hani wo, a ye a kaŋo kafu santo ka wuuri, “Dawuda dinkewo, balafaa soto n ye!” 49 Wo to le Yeesu loota, a ko, “Ali a kumandi naŋ!” Bituŋ ì ye finkintewo kumandi. Ì ko a ye ko, “I jusoo bambandi! Wuli, a ye i kumandi le.” 50 Wo to le a ye a la waramboo fayi jana, a kidita, a naata Yeesu kaŋ. 51 Bituŋ Yeesu ye a ñininkaa ko, “I lafita ŋa muŋ ne ke i ye?” Finkintewo ko a ye ko, “N karammoo, m maakoyi fo n si jeroo ke kotenke.” 52 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Taa, i la lannoo le ye i kendeyandi.” Wo loo niŋ baroo teema a ñaalu yeleta, aduŋ a ye Yeesu nooma siloo kaŋ.
Futuubaŋo la kuwo
(Matiyu 19:1-12Luka 16:18)1 Wo to le Yeesu bota jee, a taata Yudeya tundoo kaŋ aniŋ Yoridani kara doo la. Kafu baa naata a kaŋ jee kotenke, aduŋ a ye ì karandi ko a ka a ke ñaameŋ nuŋ. 2 Bituŋ Farisewolu* naata a kaŋ ka a kotobo. Ì ye a ñininkaa ko, “Fo Luwaa sonta ñiŋ na le baŋ, kewo ye a la musoo bula?” 3 Yeesu fanaa ye ì ñininkaa ko, “Annabilayi Musa ye ali yaamari muŋ ne la?” 4 Ì ko a ye ko, “Musa sonta le ka futuubaŋ kayitoo safee, bituŋ i si naa i la musoo bula ka taa.” 5 Bari Yeesu ko ì ye ko, “Ali la sondome jaa le ye wo saabu, a ye ñiŋ yaamaroo safee ali ye. 6 Bari daaroo foloodulaa to, ‘Alla ye hadamadiŋo daa musoo niŋ kewo le ti.’ 7 ‘Wo kamma la, kewo ka a faamaa niŋ a baamaa bula jee le, a niŋ a la musoo ye naki ñoo la, 8 ì si naa ke balajaata kiliŋ ti.’ Saayiŋ, ì maŋ ke moo fula ti kotenke, bari ì keta balajaata kiliŋ ne ti. 9 Wo to, Alla ye mennu kafundi, moo maŋ ñaŋ na wolu talandi la.”
10 Kabiriŋ ì be buŋo kono, saayiboolu ye a ñininkaa ñiŋ kuwo la kotenke. 11 Yeesu ko ì ye ko, “Moo-wo-moo meŋ ye a la musoo bula, a naata taa musu doo futuu, wo maarii ye jeenoo le ke, a ye junuboo le ke a la musu foloo la. 12 Aduŋ niŋ musoo ye a keemaa bula, a futuuta kee doo ye, wo musoo ye jeenoo le ke.”
Yeesu duwaata dindiŋolu ye
(Matiyu 19:13-15Luka 18:15-17)13 Moolu ye ì la dindiŋolu naati naŋ Yeesu kaŋ, fo a si ì maa, bari saayiboolu ye wo moolu jalayi. 14 Kabiriŋ Yeesu ye wo je, a kamfaata. A ko ì ye ko, “Ali dindiŋolu bula, ì ye naa n kaŋ. Ali kana ì bali naa la, kaatu mennu ka munta ko ñiŋ dindiŋolu, wolu le taa mu Alla la mansabaayaa ti. 15 Tooñaa, m be a fo la ali ye, moo-wo-moo meŋ maŋ Alla la mansabaayaa muta ko dindiŋo, wo te duŋ na a kono.”
16 Bituŋ a ye ì tembu a buloo kono. A ye a buloo laa ì kaŋ, a duwaata ì ye ka ì barakandi.
Yeesu niŋ kee fankamaa
(Matiyu 19:16-30Luka 18:18-30)17 Kabiriŋ Yeesu pareeta ka taa, kewo doo borita a kaŋ. A ñoyita a ñaatiliŋo la, a ye a ñininkaa ko, “Karammoo betoo, n ñanta muŋ ne ke la, fo n si badaa-badaa baluwo soto?” 18 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Muŋ ne ye a tinna i ka n kumandi karammoo betoo la? Moo maŋ beteyaa fo Alla doroŋ. 19 I ye yaamaroolu loŋ ne: ‘Kana moofaa ke, kana jeenoo ke, kana suuñaaroo ke, kana seedenduriyaa ke, kana tapaleeyaa ke, aduŋ i faamaa niŋ i baamaa horoma.’ ”
20 Kewo ko a ye ko, “Karammoo, nte ye ñiŋ yaamaroolu bee muta le kabiriŋ n na dindiŋyaa waatoo fo saayiŋ.” 21 Bituŋ Yeesu ye a juubee kanoo kono. A ko a ye ko, “Kuu kiliŋ doroŋ ne be jee, i dasata meŋ na. Taa, i ye i la sotofeŋolu bee waafi, i ye a dii fuwaaroolu la. Wo to le i be naafuloo soto la Arijana kono. Bituŋ i si naa nte nooma.” 22 Kabiriŋ kewo ye ñiŋ kumoo moyi, a ñaadaa falinta niikuyaa kamma la. A sunuriŋo taata, kaatu naafulutii baa le mu a ti.
23 Wo to le Yeesu ye a ñaa muruŋ-muruŋ, a ko a la saayiboolu ye ko, “A be koleyaa la baake le, fankamaalu ye duŋ Alla la mansabaayaa kono.” 24 A la saayiboolu jaakalita baake a la kumoo la. Bari Yeesu ko ì ye kotenke ko, “N diŋolu, a be koleyaa la moolu ye le, mennu ka ì jikoo loo naafuloo kaŋ, ka duŋ Alla la mansabaayaa kono. 25 A be sooneeyaa la, ñonkomoo ye duŋ bendaŋ huwo la, diina fankamaa ye duŋ Alla la mansabaayaa kono.”
26 Wo to le saayiboolu jaakalita baake, ì ko ñoo ye ko, “Wo to jumaa le be kiisa la?” 27 Yeesu ye ì juubee, a ko ì ye ko, “Hadamadiŋolu fee, wo te ke noo la, bari Alla fee, a be ke noo la le, kaatu Alla le ka feŋ-wo-feŋ ke noo.”
28 Bituŋ Pita ye a dati ka a fo a ye ko, “A juubee, ŋà feŋolu bee bula ka ite nooma.” 29 Yeesu ko ì ye ko, “Tooñaa, m be a fo la ali ye, moo-wo-moo meŋ ye a la buŋo bula, a baadinkewolu waraŋ a baadimmusoolu, a baamaa, a faamaa, a la dindiŋolu waraŋ a la kunkoolu, nte la kuwo aniŋ kibaari betoo la kuwo kamma la, 30 a maarii be wo ñoŋ keme le soto la wo noo to ñiŋ duniyaa kono. A be buŋolu soto la, baadinkewolu, baadimmusoolu, baamaalu, dindiŋolu aniŋ kunkoolu, ì bee niŋ tooroo fanaa. Aduŋ laakira siniŋ, wo maarii be badaa-badaa baluwo le soto la. 31 Bari jamaalu mennu mu foloolu ti, wolu be ke la labaŋolu le ti. Bituŋ labaŋolu ye ke foloolu ti.”
Yeesu ye a la saayaa la kuwo fo sabanjanke
(Matiyu 20:17-19Luka 18:31-34)32 Kabiriŋ ì be taamasiloo kaŋ ka taa Yerusalaamu, Yeesu be taama kaŋ ì ñaato. Saayiboolu jaakalita, aduŋ doolu mennu ye a nooma, silata. Bituŋ Yeesu ye a la saayibe taŋ niŋ fuloo samba kara la kotenke. A ye a dati ka a fo ì ye, meŋ be ke la a la. 33 A ko ì ye ko, “Ali i lamoyi. M̀ be taa kaŋ ne Yerusalaamu, aduŋ Moo Dinkewo* be duŋ na piriisi* ñaatonkoolu niŋ Luwaa karammoolu* bulu jee. Wolu be a kiitindi la le ka a faa. Ì be a duŋ na jaahiloolu bulu le. 34 Wolu be a ñaawali la, ì be daajiyo tupi la a kaŋ, ì be a karawaasi la, aduŋ ì be a faa la le. Bari tili saba koolaa, a be wuli la saayaa kono le.”
Yankuba niŋ Yohana la daaniroo
(Matiyu 20:20-28)35 Wo to le Yankuba niŋ Yohana mennu mu Sebede dinkewolu ti, naata Yeesu kaŋ. Ì ko a ye ko, “Ǹ karammoo, ǹ lafita le, ŋà i daani feŋ-wo-feŋ na, i si wo ke ǹ ye.” 36 A ko ì ye ko, “Ali lafita ŋa muŋ ne ke ali ye?” 37 Bituŋ ì ko a ye ko, “Niŋ i siita i la mansabaayaa kono, i niŋ i la semboo niŋ waroo, i si ǹ so, ŋà sii i kara la. Doo si sii i bulubaa karoo la, doo i maraa karoo la.” 38 Bari Yeesu ko ì ye ko, “Ali maŋ a loŋ, ali ka meŋ daani. Fo ali si i miŋ noo tooroo mindaŋo la le baŋ, m be naa meŋ miŋ na, waraŋ ka batisee* ko m be naa batisee la ñaameŋ?” 39 Aduŋ ì ko a ye ko, “M̀ be a noo la le.” Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Nte be naa m miŋ na tooroo mindaŋo meŋ na, ali be i miŋ na wo la le, aniŋ m be naa batisee la batiseeroo meŋ na, ali fanaa be batisee la wo la le. 40 Bari ka sii m bulubaa karoo la waraŋ m maraa karoo la, m faŋo maŋ mara wo la. A be moolu le ye, Alla ye a parendi mennu ye fokabaŋ.”
41 Kabiriŋ saayibe taŋo ye ñiŋ moyi, ì naata kamfaa Yankuba niŋ Yohana kamma. 42 Bari Yeesu ye ì kumandi, a ko ì ye ko, “Ali ye a loŋ ne ko, mennu ñanta ka duniyaa bankoolu ñaatonkayaa, ì ka moolu mara maraliñaa koleŋo le la, aduŋ ì la kuntii baalu ye kaŋo soto moolu kaŋ ne. 43 Bari alitolu niŋ ì maŋ ñaŋ na kiliŋ na. Moo-wo-moo meŋ lafita, a la kuwo ye wara alitolu kono, wo ñanta ke la ali la dookuulaa le ti, 44 aduŋ meŋ lafita ke la foloo ti alitolu kono, wo ñanta ke la ali bee la joŋo le ti. 45 Kaatu wo ñaa kiliŋo la le Moo Dinkewo maŋ naa, fo moolu si a batu, bari a naata le ka moolu batu, aniŋ ka a niyo dii ka ke kumakaaraŋo ti jamaa ye.”
Yeesu ye Batimeyu ñaalu yelendi
(Matiyu 20:29-34Luka 18:35-43)46 Wo to le ì futata Yeriko saatewo to. Kabiriŋ Yeesu be bo kaŋ jee, saayiboolu niŋ kafu baa ye a nooma. Sadaa daanilaa finkintewo doo, ì ka a fo meŋ ye Batimeyu, Timeyu dinkewo, a tarata siiriŋ sila karoo la. 47 Kabiriŋ a ye a moyi ko, Yeesu Nasaretinkoo le be jee, a ye a dati ka sari santo ko, “Yeesu, Dawuda dinkewo, balafaa soto n ye!” 48 Moo jamaa ye a jalayi ko, a ye i deyi. Bari hani wo, a ye a kaŋo kafu santo ka wuuri, “Dawuda dinkewo, balafaa soto n ye!” 49 Wo to le Yeesu loota, a ko, “Ali a kumandi naŋ!” Bituŋ ì ye finkintewo kumandi. Ì ko a ye ko, “I jusoo bambandi! Wuli, a ye i kumandi le.” 50 Wo to le a ye a la waramboo fayi jana, a kidita, a naata Yeesu kaŋ. 51 Bituŋ Yeesu ye a ñininkaa ko, “I lafita ŋa muŋ ne ke i ye?” Finkintewo ko a ye ko, “N karammoo, m maakoyi fo n si jeroo ke kotenke.” 52 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Taa, i la lannoo le ye i kendeyandi.” Wo loo niŋ baroo teema a ñaalu yeleta, aduŋ a ye Yeesu nooma siloo kaŋ.