Yeesu la kafoo ñaatonkoolu la beŋo Yerusalaamu
1 Kewo doolu le bota Yudeya, ì naata baadiŋ Yeesu noomalankoolu kaŋ Antiyoki. Ì ka ì karandi ko, “Ali ñanta sunna la le ko Musa ye a landi ñaameŋ. Niŋ wo nte, ali te kiisa noo la.” 2 Pawulu niŋ Barinabas ye ì soosoo, a naata ke ñoosaba baa ti ì teema. Wo kamma la, Yeesu la kafoo ye Pawulu, Barinabas aniŋ baadiŋ doolu tomboŋ ka bo ì faŋolu kono, fo ì si taa Yerusalaamu ka kiilaalu* niŋ alifaalu je ñiŋ kuwo la.
3 Bituŋ ì ye ì kii wo siloo la. Ì tambita niŋ Fonisiya aniŋ Samariya tundoolu la, aduŋ ì ye a saata baadiŋolu* ye jee le to ko, moolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti fanaa naata laa Yeesu la le. Wo ye seewoo baa le saabu baadiŋolu bee kono. 4 Biriŋ ì futata Yerusalaamu, Yeesu la kafoo niŋ kiilaalu aniŋ alifaalu ye ì jiyaa. Bituŋ ì ye kuwolu bee saata, Alla ye mennu ke ka bo niŋ itolu la. 5 Bari ì doolu mennu bota Farisewolu* la kafoo kono, ì wulita ka diyaamu ko, “Yeesu la kafoo moolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, a kummaayaata le ka ì sunna, aniŋ ka ì yaamari ka Musa la Luwaa* muta.”
6 Wo to le kiilaalu niŋ alifaalu benta dulaa kiliŋ ka ñiŋ kuwo kacaa. 7 Ñoosaba baa koolaa, Pita wulita, a loota. A ko ì ye ko, “M baadiŋolu, ali ye a loŋ ne ko, waati doo koomanto, Alla ye tombondiroo ke ǹ kono le. A ye nte le kii ka futa moolu ma, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, fo ì si kibaari betoo la kumoo moyi, aniŋ ì si laa. 8 Alla meŋ ye sondomoolu loŋ, ate keta seedoo le ti ì ye, kaatu a ye Noora Kuliŋo dii ì la le ko a ye a ke ǹ ye ñaameŋ nuŋ. 9 A maŋ fataŋ-fansoo ke ntolu niŋ itolu teema, bari a ye ì sondomoolu seneyandi le ka bo niŋ lannoo la. 10 Saayiŋ duŋ, muŋ ne ye a tinna ali ka Alla kotobo teŋ, ka dunoo laa Yeesu noomalankoolu sañoo kaŋ, m̀ mumuñolu maŋ meŋ muña noo, sako ntolu? 11 Bari ntolu laata le ko, ǹ kiisata ka bo niŋ Maarii Yeesu la hiinoo le la ko itolu be ñaameŋ.”
12 Wo to le kafoo muumee ye i deyi. Ì bee ye i lamoyi Barinabas niŋ Pawulu la, mennu ye a saata ì ye, Alla ye taamanseeroolu niŋ kaawakuwolu mennu ke ka bo niŋ itolu la wo moolu kono, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti. 13 Kabiriŋ ì pareeta diyaamoo la, Yankuba kumata ko, “M baadiŋolu, ali i lamoyi n na. 14 Simoni ye a saata ǹ ye le, Alla ye a faŋ yitandi folooke moolu la ñaameŋ, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, ka moolu bondi wolu kono a faŋo ye. 15 Annabiyomoolu la kumoolu be sondiŋ ñiŋ ma le, ko a be safeeriŋ ñaameŋ:
16 ‘Ñiŋ kuwolu koolaa, m be muru la le.
M be Dawuda la sabatidulaa lookuu la meŋ boyita.
Ŋa a dulaa tiñaariŋolu lookuu,
m be a dadaa la le ko a be nuŋ ñaameŋ.
17 M be a ke la le fo moo toomaalu si Maariyo ñini,
nasiyoŋolu mennu bee kumandita n too la.
18 Maariyo le ye ñiŋ fo,
ate meŋ ye ñiŋ kuwolu lankenemayandi kabiriŋ waati jaŋ koomanto.’
19 “Wo kamma la, ŋa ñiŋ ne kiitii ko, m̀ maŋ ñaŋ na moolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, batandi la, mennu naata Alla kaŋ. 20 Bari ǹ ñanta a safee la ì ye le ka ì kalamutandi kuwolu la, ì ñanta fata la mennu la. Wolu le mu domori feŋolu ti, mennu noota ka bo niŋ jalaŋolu la, laañooyaa tuluŋo, subu jifariŋo, aniŋ yeloo. 21 Biriŋ jamaani meeriŋolu la nuŋ, Musa la Luwaa la kawandilaalu be saatewolu kono le taariŋ. A la kumoolu ka karaŋ Loobula Luŋ-wo-Loobula Luŋ, Yahuudi diina bendulaalu* kono.”
Leetaroo baadiŋolu ye, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti
22 Bituŋ kiilaalu, alifaalu aniŋ Yeesu la kafoo bee ye a je ko, a beteyaata le ka kewolu tomboŋ ì faŋolu kono, fo ì si wolu niŋ Pawulu niŋ Barinabas kii Antiyoki. Wo kamma la, ì ye Yudas tomboŋ, ì ka meŋ kumandi Barisabas la, aniŋ Silas. Ñinnu mu ñaatonkoolu le ti baadiŋolu kono. 23 Ì ye ì niŋ leetaroo kii. Ñiŋ ne be safeeriŋ a kono:
“Ntolu kiilaalu niŋ alifaalu, m̀ be baadiŋolu kontoŋ na, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, Antiyoki saatewo kono, aniŋ Siriya niŋ Silisiya tundoolu kaŋ. 24 Ŋà a moyi le ko, moo doolu bota ǹ kono le, ì ye ali batandi niŋ kumoolu la, mennu ye ali sondomoolu jakasindi. Bari ali si a loŋ ko, wolu maŋ yaamaroo soto ntolu bulu. 25 Wo kamma la ǹ naata a je le ko, a beteyaata le ka kewolu tomboŋ hakili kiliŋo kono ka ì kii ali kaŋ, ì niŋ ǹ kanuntewolu Barinabas niŋ Pawulu. 26 Ñiŋ kee fuloo mu moolu le ti, mennu ye ì niyo laa m̀ Maarii Yeesu Kiristu* too kamma la. 27 Wo kamma la, ŋà Yudas niŋ Silas kii ka wo kuu kiliŋo fo ali ye. 28 A beteyaata Noora Kuliŋo niŋ ntolu fee le, ǹ kana duni doo laa ali kaŋ fo ñiŋ kuu kummaalu doroŋ. 29 Ali ñanta fata la suboo la le, meŋ bota sadaa* ti jalaŋolu ye, yeloo, subu jifariŋo, aniŋ laañooyaa tuluŋo. Niŋ ali ye ñiŋ kuwolu bula, ali be kuu betoo ke la le. Ali a baraka.”
30 Biriŋ ì ye ì kii, ì taata Antiyoki. Ì ye Yeesu la kafoo bendi dulaa kiliŋ to, aduŋ ì ye leetaroo dii ì la. 31 Kabiriŋ ì ye leetaroo karaŋ, ì seewoota ñiŋ wakiilindiroo la. 32 Bituŋ Yudas niŋ Silas mennu fanaa mu kiilaariyaa kumafolaalu ti, ì ye baadiŋolu wakiilindi niŋ kuma jamaa la, aduŋ ì ye ì bambandi.
33 Ì sabatiriŋ koolaa jee fo waatindiŋ, baadiŋolu ye ì murundi kayiroo kono wo baadiŋolu kaŋ Yerusalaamu, mennu ye ì kii nuŋ. 34 35 Bari Pawulu niŋ Barinabas sabatita Antiyoki saatewo kono, ì niŋ moo jamaa tarata Maariyo la kumoo karandi kaŋ, aniŋ ka a kawandi.
Pawulu niŋ Barinabas talaata
36 Tili dantaŋ koolaa, Pawulu ko Barinabas ye ko, “Ŋà muru ka baadiŋolu kumpabo saatewolu bee kono, ŋà Maariyo la kumoo kawandi daamennu to ka a je, ì be ñaameŋ.” 37 Bituŋ Barinabas lafita Yohana samba la ì fee, ì ka meŋ kumandi Maaka la. 38 Bari Pawulu ye a miira ko, a maŋ beteyaa ka moo samba ì fee, meŋ ye ì bula Pamfiliya nuŋ, a niŋ ì maŋ taa ka dookuwo ke jee. 39 Wo naata ke ñoosaba baa ti ì teema. Bituŋ ì talaata. Barinabas ye Maaka samba a fee, ì dunta kuluŋo la ka taa Sipurusi jooyoo to, 40 bari Pawulu naata Silas tomboŋ. Baadiŋolu ye ì karafa Maariyo ma, bituŋ ì taata. 41 Ì tambita niŋ Siriya niŋ Silisiya tundoolu la ka Yeesu la kafoo moolu bambandi taariŋ.
Yeesu la kafoo ñaatonkoolu la beŋo Yerusalaamu
1 Kewo doolu le bota Yudeya, ì naata baadiŋ Yeesu noomalankoolu kaŋ Antiyoki. Ì ka ì karandi ko, “Ali ñanta sunna la le ko Musa ye a landi ñaameŋ. Niŋ wo nte, ali te kiisa noo la.” 2 Pawulu niŋ Barinabas ye ì soosoo, a naata ke ñoosaba baa ti ì teema. Wo kamma la, Yeesu la kafoo ye Pawulu, Barinabas aniŋ baadiŋ doolu tomboŋ ka bo ì faŋolu kono, fo ì si taa Yerusalaamu ka kiilaalu* niŋ alifaalu je ñiŋ kuwo la.
3 Bituŋ ì ye ì kii wo siloo la. Ì tambita niŋ Fonisiya aniŋ Samariya tundoolu la, aduŋ ì ye a saata baadiŋolu* ye jee le to ko, moolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti fanaa naata laa Yeesu la le. Wo ye seewoo baa le saabu baadiŋolu bee kono. 4 Biriŋ ì futata Yerusalaamu, Yeesu la kafoo niŋ kiilaalu aniŋ alifaalu ye ì jiyaa. Bituŋ ì ye kuwolu bee saata, Alla ye mennu ke ka bo niŋ itolu la. 5 Bari ì doolu mennu bota Farisewolu* la kafoo kono, ì wulita ka diyaamu ko, “Yeesu la kafoo moolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, a kummaayaata le ka ì sunna, aniŋ ka ì yaamari ka Musa la Luwaa* muta.”
6 Wo to le kiilaalu niŋ alifaalu benta dulaa kiliŋ ka ñiŋ kuwo kacaa. 7 Ñoosaba baa koolaa, Pita wulita, a loota. A ko ì ye ko, “M baadiŋolu, ali ye a loŋ ne ko, waati doo koomanto, Alla ye tombondiroo ke ǹ kono le. A ye nte le kii ka futa moolu ma, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, fo ì si kibaari betoo la kumoo moyi, aniŋ ì si laa. 8 Alla meŋ ye sondomoolu loŋ, ate keta seedoo le ti ì ye, kaatu a ye Noora Kuliŋo dii ì la le ko a ye a ke ǹ ye ñaameŋ nuŋ. 9 A maŋ fataŋ-fansoo ke ntolu niŋ itolu teema, bari a ye ì sondomoolu seneyandi le ka bo niŋ lannoo la. 10 Saayiŋ duŋ, muŋ ne ye a tinna ali ka Alla kotobo teŋ, ka dunoo laa Yeesu noomalankoolu sañoo kaŋ, m̀ mumuñolu maŋ meŋ muña noo, sako ntolu? 11 Bari ntolu laata le ko, ǹ kiisata ka bo niŋ Maarii Yeesu la hiinoo le la ko itolu be ñaameŋ.”
12 Wo to le kafoo muumee ye i deyi. Ì bee ye i lamoyi Barinabas niŋ Pawulu la, mennu ye a saata ì ye, Alla ye taamanseeroolu niŋ kaawakuwolu mennu ke ka bo niŋ itolu la wo moolu kono, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti. 13 Kabiriŋ ì pareeta diyaamoo la, Yankuba kumata ko, “M baadiŋolu, ali i lamoyi n na. 14 Simoni ye a saata ǹ ye le, Alla ye a faŋ yitandi folooke moolu la ñaameŋ, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, ka moolu bondi wolu kono a faŋo ye. 15 Annabiyomoolu la kumoolu be sondiŋ ñiŋ ma le, ko a be safeeriŋ ñaameŋ:
16 ‘Ñiŋ kuwolu koolaa, m be muru la le.
M be Dawuda la sabatidulaa lookuu la meŋ boyita.
Ŋa a dulaa tiñaariŋolu lookuu,
m be a dadaa la le ko a be nuŋ ñaameŋ.
17 M be a ke la le fo moo toomaalu si Maariyo ñini,
nasiyoŋolu mennu bee kumandita n too la.
18 Maariyo le ye ñiŋ fo,
ate meŋ ye ñiŋ kuwolu lankenemayandi kabiriŋ waati jaŋ koomanto.’
19 “Wo kamma la, ŋa ñiŋ ne kiitii ko, m̀ maŋ ñaŋ na moolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, batandi la, mennu naata Alla kaŋ. 20 Bari ǹ ñanta a safee la ì ye le ka ì kalamutandi kuwolu la, ì ñanta fata la mennu la. Wolu le mu domori feŋolu ti, mennu noota ka bo niŋ jalaŋolu la, laañooyaa tuluŋo, subu jifariŋo, aniŋ yeloo. 21 Biriŋ jamaani meeriŋolu la nuŋ, Musa la Luwaa la kawandilaalu be saatewolu kono le taariŋ. A la kumoolu ka karaŋ Loobula Luŋ-wo-Loobula Luŋ, Yahuudi diina bendulaalu* kono.”
Leetaroo baadiŋolu ye, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti
22 Bituŋ kiilaalu, alifaalu aniŋ Yeesu la kafoo bee ye a je ko, a beteyaata le ka kewolu tomboŋ ì faŋolu kono, fo ì si wolu niŋ Pawulu niŋ Barinabas kii Antiyoki. Wo kamma la, ì ye Yudas tomboŋ, ì ka meŋ kumandi Barisabas la, aniŋ Silas. Ñinnu mu ñaatonkoolu le ti baadiŋolu kono. 23 Ì ye ì niŋ leetaroo kii. Ñiŋ ne be safeeriŋ a kono:
“Ntolu kiilaalu niŋ alifaalu, m̀ be baadiŋolu kontoŋ na, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, Antiyoki saatewo kono, aniŋ Siriya niŋ Silisiya tundoolu kaŋ. 24 Ŋà a moyi le ko, moo doolu bota ǹ kono le, ì ye ali batandi niŋ kumoolu la, mennu ye ali sondomoolu jakasindi. Bari ali si a loŋ ko, wolu maŋ yaamaroo soto ntolu bulu. 25 Wo kamma la ǹ naata a je le ko, a beteyaata le ka kewolu tomboŋ hakili kiliŋo kono ka ì kii ali kaŋ, ì niŋ ǹ kanuntewolu Barinabas niŋ Pawulu. 26 Ñiŋ kee fuloo mu moolu le ti, mennu ye ì niyo laa m̀ Maarii Yeesu Kiristu* too kamma la. 27 Wo kamma la, ŋà Yudas niŋ Silas kii ka wo kuu kiliŋo fo ali ye. 28 A beteyaata Noora Kuliŋo niŋ ntolu fee le, ǹ kana duni doo laa ali kaŋ fo ñiŋ kuu kummaalu doroŋ. 29 Ali ñanta fata la suboo la le, meŋ bota sadaa* ti jalaŋolu ye, yeloo, subu jifariŋo, aniŋ laañooyaa tuluŋo. Niŋ ali ye ñiŋ kuwolu bula, ali be kuu betoo ke la le. Ali a baraka.”
30 Biriŋ ì ye ì kii, ì taata Antiyoki. Ì ye Yeesu la kafoo bendi dulaa kiliŋ to, aduŋ ì ye leetaroo dii ì la. 31 Kabiriŋ ì ye leetaroo karaŋ, ì seewoota ñiŋ wakiilindiroo la. 32 Bituŋ Yudas niŋ Silas mennu fanaa mu kiilaariyaa kumafolaalu ti, ì ye baadiŋolu wakiilindi niŋ kuma jamaa la, aduŋ ì ye ì bambandi.
33 Ì sabatiriŋ koolaa jee fo waatindiŋ, baadiŋolu ye ì murundi kayiroo kono wo baadiŋolu kaŋ Yerusalaamu, mennu ye ì kii nuŋ. 34 35 Bari Pawulu niŋ Barinabas sabatita Antiyoki saatewo kono, ì niŋ moo jamaa tarata Maariyo la kumoo karandi kaŋ, aniŋ ka a kawandi.
Pawulu niŋ Barinabas talaata
36 Tili dantaŋ koolaa, Pawulu ko Barinabas ye ko, “Ŋà muru ka baadiŋolu kumpabo saatewolu bee kono, ŋà Maariyo la kumoo kawandi daamennu to ka a je, ì be ñaameŋ.” 37 Bituŋ Barinabas lafita Yohana samba la ì fee, ì ka meŋ kumandi Maaka la. 38 Bari Pawulu ye a miira ko, a maŋ beteyaa ka moo samba ì fee, meŋ ye ì bula Pamfiliya nuŋ, a niŋ ì maŋ taa ka dookuwo ke jee. 39 Wo naata ke ñoosaba baa ti ì teema. Bituŋ ì talaata. Barinabas ye Maaka samba a fee, ì dunta kuluŋo la ka taa Sipurusi jooyoo to, 40 bari Pawulu naata Silas tomboŋ. Baadiŋolu ye ì karafa Maariyo ma, bituŋ ì taata. 41 Ì tambita niŋ Siriya niŋ Silisiya tundoolu la ka Yeesu la kafoo moolu bambandi taariŋ.