Moolu balanta
1 Wo luŋo suutoo, jamaa moo bee le kumboota ka ì kaŋo wulindi santo. 2 Banisirayilankoolu bee le woosiita Musa niŋ Haaruna ye, jamaa moo bee le ko ì ye ko, “Hani niŋ a ye a tara m̀ faata Misira le, waraŋ keñewuloo* kono wo le fisiyaata. 3 Muŋ ne ye a tinna Yaawe* be ǹ samba la naŋ ñiŋ bankoo kaŋ ka faa keloo kono, ǹ na musoolu niŋ ǹ diŋolu ye ke kelejoŋolu ti? Fo ka muru Misira wo le maŋ fisiyaa baŋ?” 4 Bituŋ ì ko ñoo ye ko, “Ǹ ñanta ñaatonkoo tomboŋ na le ŋà muru Misira.”
5 Bituŋ Musa niŋ Haaruna ye i boyi Banisirayila jamaa bee ye bankoo to mennu be bendiŋ jee. 6 Bituŋ Yosuwa Nuni dinkewo aniŋ Kalebu Yefunne dinkewo mennu tarata wo moolu kono mennu taata bankoo ñiŋ kullootoo juubee, ye ì la duŋ feŋolu fara niikuyaa kamma la. 7 Ì ko Banisirayila jamaa moo bee ye ko, “Ǹ tambita bankoo dulaa meŋ bee la ka a koroosi, beteyaata kendeke le. 8 Niŋ Yaawe kontaanita ǹ na kuwo la, a be ǹ samba la ñiŋ bankoo kaŋ ne, a ye a dii ǹ na, ñiŋ bankoo meŋ be woyiriŋ keekewo niŋ liyo la. 9 Ali kana balaŋ Yaawe ma, aduŋ ali kana sila ñiŋ bankoo moolu la. M̀ be ì noo la le, a ye ke m̀ fee ko jii miŋo. Ì la tankoo bota ì kaŋ ne, bari Yaawe be ntolu fee le. Ali kana sila ì la.”
10 Bari jamaa moolu ye ì silandi le ka ì buŋ beroo la. Bituŋ Yaawe ye a la kallankeeyaa* yitandi Banisirayilankoolu bee la Bendulaa Tiriliisi Senuŋo* to.
Musa duwaata Banisirayilankoolu ye
11 Yaawe ko Musa ye ko, “Ñiŋ moolu be i foño la jutu la n na waati jumaa le la? Ì be i dahaa la lannabaliyaa la n na kuwo to waati jumaa le, n na taamanseeroolu fintindoo ì ye bee koolaa? 12 M be alibalaa kuuraŋo le jindi la ì kaŋ, ŋa ì kasaara, bari m be ite Musa yiriwandi la le ka ke banku baa ti meŋ be bambaŋ na itolu ti.”
13 Bari Musa ko Yaawe ye le ko, “Ite le ye ñiŋ moolu bondi naŋ Misira i la sembe waroo kaŋ. Niŋ Misirankoolu ye a moyi i ye meŋ ke i la moolu la, 14 ì be a kumoo fo la ñiŋ bankoo moolu ye le. Ñiŋ moolu ye a moyi le fokabaŋ ko, ite Yaawe le be m̀ fee, aduŋ ǹ niŋ i ka ñoo je le niŋ i la minaayoo loota ǹ kunto, aduŋ ite le ka tambi ǹ ñaato niŋ minaayi samasimmaa la tiloo waatoo la, aniŋ minaayi samasiŋ dimbaamaa suutoo waatoo la. 15 Saayiŋ niŋ i ye i la moolu bee faa, bankoolu mennu ye i la mansabaayaa darajoo moyi, be a fo la le ko, 16 ‘Yaawe maŋ ñinnu samba noo naŋ bankoo kaŋ, a ye ì laahidi meŋ na niŋ kaloo la. Wo le ye a saabu a ye ì faa keñewuloo kono.’
17 “Saayiŋ m Maariyo, m be duwaa la ñiŋ na, i ye i la semboo yitandi ǹ na, i ye meŋ laahidi, i ye a ke, biriŋ i kumata ko, 18 ‘Nte Yaawe la kamfaa maŋ tariyaa, aduŋ n na kanoo maŋ dandulaa soto. N ka yamfa junube kuwolu la le aniŋ balambaatooyaa kuwolu. Bari meŋ maŋ boloo, m buka a bolondi. N ka dindiŋolu jarabi ì la alifaalu la junuboo la le ka taa fo ì jamaani sabanjaŋo la, ka taa fo jamaani naaninjaŋo.’ 19 Ko i la kanu bambaloo be ñaameŋ, yamfa ñiŋ moolu la junuboolu la, ko i ka yamfa ì ye ñaameŋ ka bo waatoo meŋ ì bota Misira fo ka naa bula saayiŋ na.”
20 Yaawe ye a jaabi ko, “N yamfata ì ye le ko i ye n daani teŋ ñaameŋ. 21 A be koyiriŋ ñaameŋ ko nte be keriŋ ne, aniŋ ko n na kallankeeyaa* be duniyaa bee kono ñaameŋ, ŋa n kali ñiŋ na ko: 22 Ñiŋ moolu kono, hani kiliŋ te duŋ na ñiŋ bankoo kaŋ. Ì ye n na kallankeeyaa je le, aniŋ n na kaawakuwolu ŋa mennu ke Misira aniŋ keñewuloo kono. Bari hani wo ì ka tu n kotobo la, ì buka soŋ ka i lamoyi. 23 Ì nene te bankoo ñiŋ je la ŋa meŋ laahidoo taa ì la alifaa foloolu ye ka a dii ì la. Moo-wo-moo ye jutunnayaa tiliŋ n na, a maarii te duŋ na bankoo ñiŋ kaŋ. 24 N na dookuulaa Kalebu, wo niŋ ì jikoo fatata le, aduŋ a tarata nte doroŋ ne fee, m be ate samba la bankoo ñiŋ kaŋ ne, a ye meŋ kullootoo juubee, aduŋ a koomalankoolu taa be ke la jee ti le. 25 Ali kana taa wulumbaŋolu maafaŋo la, Amalekinkoolu niŋ Kanaaninkoolu be sabatiriŋ daameŋ. Saama ali muru ka taa keñewuloo kono, Kulunjumbe Baa maafaŋo la.”
Yaawe ye Banisirayilankoolu jarabi
26 Yaawe diyaamuta Musa niŋ Haaruna ye ko, 27 “Ñiŋ moo jawoolu be i dahaa la woosii la n too la waati jumaa le la? Ŋa ñiŋ Banisirayilanka woosiilaalu la woosiikaŋo moyi le. 28 Saayiŋ a fo ì ye, ‘A be koyiriŋ ñaameŋ ko nte be keriŋ ne, ŋa kuwo meŋ moyi ali faŋolu la, m be wo le ke la ali la. Nte Yaawe le ye a fo. 29 Ali furewolu le be fatafata la ñiŋ keñewuloo kono. Alitolu kewolu bee, ka bo sanji muwaŋ ka taa wo ye santo la, mennu toolu safeeta kuŋyaatee safeeroo to, bee le be faa la, kaatu ali tarata woosii kaŋ n too le la. 30 Nte le ye m buloo wulindi santo ŋa laahidoo taa niŋ kaloo la ka ñiŋ bankoo dii ali la, ali ye tara jee. Bari ali kono hani moo kiliŋ ne te duŋ na a kono fo Kalebu, Yefunne dinkewo, aniŋ Yosuwa, Nuni dinkewo. 31 Ali diŋolu, ali ko mennu la kuwo to ko, ì be ke la kelejoŋolu le ti, m be wolu le samba la bankoo to, ali jututa meŋ na, ka sabati jee. 32 Bari alitolu, ali furewolu le be tara la laariŋ ñiŋ keñewuloo kono. 33 Ali diŋolu be ke la beeyaŋ kantalaalu le ti jaŋ fo sanji taŋ naani, ì ye tara bataa kaŋ ali la fulaŋ kafuyaa kamma la, fo ali bee ye baŋ faa la ñiŋ keñewuloo kono. 34 Ali be tara la ali la junube kuwo bataa le kono fo sanji taŋ naani. Ali ye tili taŋ naanoo meŋ ke bankoo kulloo kisikisoo la, a tili kiliŋ-wo-kiliŋ be ke la sanji kiliŋ ne ti. N na tarabaliyaa ali fee, ali be a dimiŋo loŋ na ñiŋ siloo le la.’ 35 Nte Yaawe le ye ñiŋ kumoo fo, aduŋ a be koyiriŋ ne lewu ko, m be ñiŋ kuwolu le ke la ñiŋ moo jawoolu bee la, mennu kafuta ñoo ma kuruŋyaa kaŋ ka balaŋ m ma. Ì labaŋo be ke la ñiŋ keñewuloo le kono, ì be faa la jaŋ ne.”
36-37 Musa ye kewolu mennu kii ka taa bankoo kullootoo juubee, bee kere faata alibalaa kuuraŋo le la Yaawe ñaatiliŋo la. Kaatu ì ye kuma jawoo le dantee bankoo ñiŋ na kuwo to biriŋ ì muruta. Ì ye a tinna moolu ye woosii kumoolu fo Musa ma. 38 Yosuwa Nuni dinkewo aniŋ Kalebu Yefunne dinkewo, wolu dammaa le tuta baluwo to moolu kono mennu taata bankoo ñiŋ kullootoo juubee.
Banisirayilankoolu maŋ duŋ noo Kanaani bankoo kaŋ
(5 Musa 1:41-46)39 Biriŋ Musa ye ñiŋ kumakaŋolu fo Banisirayilankoolu bee ye, moolu sunuta baake. 40 Ì wulita soomandaa juunoo ka taa Kanaani konkotundoo* maafaŋo la. Bituŋ ì kumata ko, “Ŋà junube kuwo le ke. Bari hani wo m̀ pareeta le saayiŋ ka taa dulaa ñiŋ to Yaawe ye meŋ laahidi.”
41 Bari Musa kumata ko, “Muŋ ne ye a tinna ali tententa ka Yaawe la yaamaroo soosoo? Wo kuwo te taa noo. 42 Ali kana taa, kaatu Yaawe maŋ tara ali fee. Ali jawoolu be ali noo la le. 43 Amalekinkoolu niŋ Kanaaninkoolu be ali kele la jee le, hawusaroo* ye ali faa, kaatu ali ye ali koo dii Yaawe la le. Yaawe te tara la ali fee.”
44 Hani wo ì be haañiriŋ ka duŋ konkotundoo kaŋ, Yaawe la Kambeŋ Kunewo* te jee ñaa-wo-ñaa, aduŋ Musa fanaa maŋ bo daakaa kono. 45 Bituŋ Amalekinkoolu niŋ Kanaaninkoolu mennu be sabatiriŋ ñiŋ konkotundoo kaŋ, jiita naŋ ì nooma ì ye ì kelendi. Ì ye ì bayi fo Horima.
Moolu balanta
1 Wo luŋo suutoo, jamaa moo bee le kumboota ka ì kaŋo wulindi santo. 2 Banisirayilankoolu bee le woosiita Musa niŋ Haaruna ye, jamaa moo bee le ko ì ye ko, “Hani niŋ a ye a tara m̀ faata Misira le, waraŋ keñewuloo* kono wo le fisiyaata. 3 Muŋ ne ye a tinna Yaawe* be ǹ samba la naŋ ñiŋ bankoo kaŋ ka faa keloo kono, ǹ na musoolu niŋ ǹ diŋolu ye ke kelejoŋolu ti? Fo ka muru Misira wo le maŋ fisiyaa baŋ?” 4 Bituŋ ì ko ñoo ye ko, “Ǹ ñanta ñaatonkoo tomboŋ na le ŋà muru Misira.”
5 Bituŋ Musa niŋ Haaruna ye i boyi Banisirayila jamaa bee ye bankoo to mennu be bendiŋ jee. 6 Bituŋ Yosuwa Nuni dinkewo aniŋ Kalebu Yefunne dinkewo mennu tarata wo moolu kono mennu taata bankoo ñiŋ kullootoo juubee, ye ì la duŋ feŋolu fara niikuyaa kamma la. 7 Ì ko Banisirayila jamaa moo bee ye ko, “Ǹ tambita bankoo dulaa meŋ bee la ka a koroosi, beteyaata kendeke le. 8 Niŋ Yaawe kontaanita ǹ na kuwo la, a be ǹ samba la ñiŋ bankoo kaŋ ne, a ye a dii ǹ na, ñiŋ bankoo meŋ be woyiriŋ keekewo niŋ liyo la. 9 Ali kana balaŋ Yaawe ma, aduŋ ali kana sila ñiŋ bankoo moolu la. M̀ be ì noo la le, a ye ke m̀ fee ko jii miŋo. Ì la tankoo bota ì kaŋ ne, bari Yaawe be ntolu fee le. Ali kana sila ì la.”
10 Bari jamaa moolu ye ì silandi le ka ì buŋ beroo la. Bituŋ Yaawe ye a la kallankeeyaa* yitandi Banisirayilankoolu bee la Bendulaa Tiriliisi Senuŋo* to.
Musa duwaata Banisirayilankoolu ye
11 Yaawe ko Musa ye ko, “Ñiŋ moolu be i foño la jutu la n na waati jumaa le la? Ì be i dahaa la lannabaliyaa la n na kuwo to waati jumaa le, n na taamanseeroolu fintindoo ì ye bee koolaa? 12 M be alibalaa kuuraŋo le jindi la ì kaŋ, ŋa ì kasaara, bari m be ite Musa yiriwandi la le ka ke banku baa ti meŋ be bambaŋ na itolu ti.”
13 Bari Musa ko Yaawe ye le ko, “Ite le ye ñiŋ moolu bondi naŋ Misira i la sembe waroo kaŋ. Niŋ Misirankoolu ye a moyi i ye meŋ ke i la moolu la, 14 ì be a kumoo fo la ñiŋ bankoo moolu ye le. Ñiŋ moolu ye a moyi le fokabaŋ ko, ite Yaawe le be m̀ fee, aduŋ ǹ niŋ i ka ñoo je le niŋ i la minaayoo loota ǹ kunto, aduŋ ite le ka tambi ǹ ñaato niŋ minaayi samasimmaa la tiloo waatoo la, aniŋ minaayi samasiŋ dimbaamaa suutoo waatoo la. 15 Saayiŋ niŋ i ye i la moolu bee faa, bankoolu mennu ye i la mansabaayaa darajoo moyi, be a fo la le ko, 16 ‘Yaawe maŋ ñinnu samba noo naŋ bankoo kaŋ, a ye ì laahidi meŋ na niŋ kaloo la. Wo le ye a saabu a ye ì faa keñewuloo kono.’
17 “Saayiŋ m Maariyo, m be duwaa la ñiŋ na, i ye i la semboo yitandi ǹ na, i ye meŋ laahidi, i ye a ke, biriŋ i kumata ko, 18 ‘Nte Yaawe la kamfaa maŋ tariyaa, aduŋ n na kanoo maŋ dandulaa soto. N ka yamfa junube kuwolu la le aniŋ balambaatooyaa kuwolu. Bari meŋ maŋ boloo, m buka a bolondi. N ka dindiŋolu jarabi ì la alifaalu la junuboo la le ka taa fo ì jamaani sabanjaŋo la, ka taa fo jamaani naaninjaŋo.’ 19 Ko i la kanu bambaloo be ñaameŋ, yamfa ñiŋ moolu la junuboolu la, ko i ka yamfa ì ye ñaameŋ ka bo waatoo meŋ ì bota Misira fo ka naa bula saayiŋ na.”
20 Yaawe ye a jaabi ko, “N yamfata ì ye le ko i ye n daani teŋ ñaameŋ. 21 A be koyiriŋ ñaameŋ ko nte be keriŋ ne, aniŋ ko n na kallankeeyaa* be duniyaa bee kono ñaameŋ, ŋa n kali ñiŋ na ko: 22 Ñiŋ moolu kono, hani kiliŋ te duŋ na ñiŋ bankoo kaŋ. Ì ye n na kallankeeyaa je le, aniŋ n na kaawakuwolu ŋa mennu ke Misira aniŋ keñewuloo kono. Bari hani wo ì ka tu n kotobo la, ì buka soŋ ka i lamoyi. 23 Ì nene te bankoo ñiŋ je la ŋa meŋ laahidoo taa ì la alifaa foloolu ye ka a dii ì la. Moo-wo-moo ye jutunnayaa tiliŋ n na, a maarii te duŋ na bankoo ñiŋ kaŋ. 24 N na dookuulaa Kalebu, wo niŋ ì jikoo fatata le, aduŋ a tarata nte doroŋ ne fee, m be ate samba la bankoo ñiŋ kaŋ ne, a ye meŋ kullootoo juubee, aduŋ a koomalankoolu taa be ke la jee ti le. 25 Ali kana taa wulumbaŋolu maafaŋo la, Amalekinkoolu niŋ Kanaaninkoolu be sabatiriŋ daameŋ. Saama ali muru ka taa keñewuloo kono, Kulunjumbe Baa maafaŋo la.”
Yaawe ye Banisirayilankoolu jarabi
26 Yaawe diyaamuta Musa niŋ Haaruna ye ko, 27 “Ñiŋ moo jawoolu be i dahaa la woosii la n too la waati jumaa le la? Ŋa ñiŋ Banisirayilanka woosiilaalu la woosiikaŋo moyi le. 28 Saayiŋ a fo ì ye, ‘A be koyiriŋ ñaameŋ ko nte be keriŋ ne, ŋa kuwo meŋ moyi ali faŋolu la, m be wo le ke la ali la. Nte Yaawe le ye a fo. 29 Ali furewolu le be fatafata la ñiŋ keñewuloo kono. Alitolu kewolu bee, ka bo sanji muwaŋ ka taa wo ye santo la, mennu toolu safeeta kuŋyaatee safeeroo to, bee le be faa la, kaatu ali tarata woosii kaŋ n too le la. 30 Nte le ye m buloo wulindi santo ŋa laahidoo taa niŋ kaloo la ka ñiŋ bankoo dii ali la, ali ye tara jee. Bari ali kono hani moo kiliŋ ne te duŋ na a kono fo Kalebu, Yefunne dinkewo, aniŋ Yosuwa, Nuni dinkewo. 31 Ali diŋolu, ali ko mennu la kuwo to ko, ì be ke la kelejoŋolu le ti, m be wolu le samba la bankoo to, ali jututa meŋ na, ka sabati jee. 32 Bari alitolu, ali furewolu le be tara la laariŋ ñiŋ keñewuloo kono. 33 Ali diŋolu be ke la beeyaŋ kantalaalu le ti jaŋ fo sanji taŋ naani, ì ye tara bataa kaŋ ali la fulaŋ kafuyaa kamma la, fo ali bee ye baŋ faa la ñiŋ keñewuloo kono. 34 Ali be tara la ali la junube kuwo bataa le kono fo sanji taŋ naani. Ali ye tili taŋ naanoo meŋ ke bankoo kulloo kisikisoo la, a tili kiliŋ-wo-kiliŋ be ke la sanji kiliŋ ne ti. N na tarabaliyaa ali fee, ali be a dimiŋo loŋ na ñiŋ siloo le la.’ 35 Nte Yaawe le ye ñiŋ kumoo fo, aduŋ a be koyiriŋ ne lewu ko, m be ñiŋ kuwolu le ke la ñiŋ moo jawoolu bee la, mennu kafuta ñoo ma kuruŋyaa kaŋ ka balaŋ m ma. Ì labaŋo be ke la ñiŋ keñewuloo le kono, ì be faa la jaŋ ne.”
36-37 Musa ye kewolu mennu kii ka taa bankoo kullootoo juubee, bee kere faata alibalaa kuuraŋo le la Yaawe ñaatiliŋo la. Kaatu ì ye kuma jawoo le dantee bankoo ñiŋ na kuwo to biriŋ ì muruta. Ì ye a tinna moolu ye woosii kumoolu fo Musa ma. 38 Yosuwa Nuni dinkewo aniŋ Kalebu Yefunne dinkewo, wolu dammaa le tuta baluwo to moolu kono mennu taata bankoo ñiŋ kullootoo juubee.
Banisirayilankoolu maŋ duŋ noo Kanaani bankoo kaŋ
(5 Musa 1:41-46)39 Biriŋ Musa ye ñiŋ kumakaŋolu fo Banisirayilankoolu bee ye, moolu sunuta baake. 40 Ì wulita soomandaa juunoo ka taa Kanaani konkotundoo* maafaŋo la. Bituŋ ì kumata ko, “Ŋà junube kuwo le ke. Bari hani wo m̀ pareeta le saayiŋ ka taa dulaa ñiŋ to Yaawe ye meŋ laahidi.”
41 Bari Musa kumata ko, “Muŋ ne ye a tinna ali tententa ka Yaawe la yaamaroo soosoo? Wo kuwo te taa noo. 42 Ali kana taa, kaatu Yaawe maŋ tara ali fee. Ali jawoolu be ali noo la le. 43 Amalekinkoolu niŋ Kanaaninkoolu be ali kele la jee le, hawusaroo* ye ali faa, kaatu ali ye ali koo dii Yaawe la le. Yaawe te tara la ali fee.”
44 Hani wo ì be haañiriŋ ka duŋ konkotundoo kaŋ, Yaawe la Kambeŋ Kunewo* te jee ñaa-wo-ñaa, aduŋ Musa fanaa maŋ bo daakaa kono. 45 Bituŋ Amalekinkoolu niŋ Kanaaninkoolu mennu be sabatiriŋ ñiŋ konkotundoo kaŋ, jiita naŋ ì nooma ì ye ì kelendi. Ì ye ì bayi fo Horima.