Luwaasilaa kuruŋolu la mansaaloo
(Matiyu 21:33-46Luka 20:9-19)1 Bituŋ Yeesu ye a dati ka diyaamu ì ye niŋ mansaaloolu la. A ko, “Kewo doo le ye wayini* yiri kankaŋo bo, a ye sansaŋo miniŋ a la, aniŋ a ye dinkoo siŋ jee ka a ke wayini yiridinjii bitidulaa ti. Bituŋ a ye kantaridulaa tatoo fanaa loo jee. Wo to le a ye a luwaasi moo doolu ma, a taata manee. 2 Kabiriŋ katiri waatoo siita, a ye dookuulaa kii luwaasilaalu yaa ka a niyo samba a ye naŋ. 3 Bari luwaasilaalu ye wo dookuulaa muta. Ì ye a buutee, ì ye a bulu kenseŋo bayi. 4 Tukuŋ fanaa a ye dookuulaa doo kii. Bari luwaasilaalu ye wo lipa ka a barama a kuŋo to, aniŋ ì ye a malundi. 5 Bituŋ a ye doo fanaa kii, bari ì ye wo faa le. Aduŋ ì ye ñiŋ ke a la kiilaa jamaa le la, ì ye doolu buutee, ì ye doolu faa. 6 Bituŋ kiliŋ doroŋ ne tuta jee, meŋ mu a kanu dinkewo ti. Labaŋo la, a ye wo fanaa kii ì kaŋ, a ko, ‘Ì be n dinkewo horoma la le.’ 7 Bari wo luwaasilaalu ko ñoo ye ko, ‘Keetaalaa fele! Ali naa, ŋà a faa. Wo to le keetaafeŋo be ke la ǹ taa ti.’ 8 Bituŋ ì ye a muta, ì ye a faa, ì ye a fayi yiri kankaŋo banta. 9 Silaŋ, kankantiyo be muŋ ne ke la ñiŋ luwaasilaalu la? A be naa le, a ye ì kasaara. Bituŋ a ye yiri kankaŋo dii doolu la.
10 “Fo ali nene maŋ ñiŋ karaŋ Kitaabu Senuŋo kono ko:
‘Beroo meŋ buŋ loolaalu jututa a la,
wo le naata ke tonkonna bere kummaa ti.
11 Maariyo le ye ñiŋ ke,
aduŋ a kaawakuuyaata ǹ ñaa koto le.’ ”
12 Bituŋ piriisi* ñaatonkoolu niŋ Farisewolu* ye a kata ka a muta, bari ì silata kafoo le la. Ì ye a kalamuta le ko, a ye wo mansaaloo fo itolu le la kuwo kamma, bari ì maŋ feŋ ke noo. Ì ye a bula, ì taata.
Naamujoo la kuwo ñininkaaroo
(Matiyu 22:15-22Luka 20:20-26)13 Wo to le ì ye Farisewolu doolu aniŋ Herodi la kafoo moolu doolu kii Yeesu kaŋ, fo ì si a muta a la kumoo kono. 14 Bituŋ ì naata, ì ko a ye ko, “Karammoo, ŋà a loŋ ne ko, ite mu tooñaa moo le ti. Moo-wo-moo le buka ite jenkendi noo, kaatu ite buka moo faasaa, bari i ka Alla la siloo le karandi tooñaa kono. I la miiroo yitandi ñiŋ kuwo to: Fo ñiŋ mu siloo le ti baŋ, ka naamoo joo Rooma bankoo la mansa* yaa, waraŋ fo siloo nte? 15 Ǹ ñanta a joo la le baŋ, waraŋ fo m̀ maŋ ñaŋ na a joo la?”
Bari Yeesu ye ì la bunaafayiyaa loŋ ne, a ko ì ye ko, “Muŋ ne ye a tinna ali ka n kotobo? Ali denaari kiliŋ samba n ye naŋ, ŋa a juubee!” 16 Bituŋ ì ye kodicoroosi kiliŋ samba naŋ. Wo to le a ye ì ñininkaa ko, “Jumaa le nataaloo niŋ a too be ñiŋ bala?” Ì ye a jaabi ko, “Rooma bankoo la mansa.” 17 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Meŋ mu mansa taa ti, ali wo dii mansa la. Meŋ mu Alla taa ti, ali ye wo dii Alla la.” Ì bee jaakalita a la jaabiroo la.
Saayaakoolaa wulindiroo la kuwo ñininkaaroo
(Matiyu 22:23-33Luka 20:27-40)18 Bituŋ Sadusewolu* naata Yeesu kaŋ, mennu ka a fo ko, saayaakoolaa wulindiroo te keriŋ. Ì ye a ñininkaa ko, 19 “Karammoo, Annabilayi Musa ye a safee ǹ ye le ko, niŋ kewo faata, aduŋ a ye musoo tu a kooma, bari a maŋ diŋo soto, a baadiŋo ñanta wo musoo futuu la le ka diŋolu wuluu a ye. 20 Saayiŋ, baadimmaa woorowula le naata soto nuŋ. Foloo ye musoo taa, bari a faata, a maŋ diŋo soto. 21 Fulanjaŋo ye wo musu kiliŋo taa, wo fanaa faata, a maŋ diŋo soto. Aduŋ sabanjaŋo fanaa keta wo le ñaama. 22 Aduŋ ì woorowuloo bee keta teŋ ne, ì maŋ diŋo soto. Labaŋo la, musoo fanaa faata. 23 Saayiŋ, saayaakoolaa wulindiroo luŋo la, jumaa le la musoo be ke la a ti? Baawo woorowuloo bee ye a futuu le!”
24 Yeesu ko ì ye ko, “Fo ñiŋ ne maŋ a tinna, ali filita baŋ, kaatu ali maŋ Kitaabu Senuŋolu loŋ sako Alla la semboo? 25 Kaatu niŋ ì wulita saayaa kono, ì te futuu la, sako ka moo futundi, bari ì be muluŋ na le ko malaayikoolu Arijana kono.
26 “Bari furewolu la wulindiroo la kuwo to, fo ali nene maŋ a karaŋ Musa la kitaaboo kono, daameŋ Alla ye a kumandi ka bo naŋ yirindiŋo kono niŋ kumoo la ko: ‘Nte le mu Iburayima la Alla ti, Isiyaaka la Alla, aniŋ Yaakuba la Alla!’ 27 A maŋ ke furewolu la Alla ti, bari baluuriŋolu. Tooñaa, ali filita le.”
Yaamaroo meŋ warata yaamaroolu bee ti
(Matiyu 22:34-40Luka 10:25-28)28 Luwaa karammoo* doo ye Yeesu niŋ Sadusewolu moyi ñoo soosoo la, aduŋ a ye a je ko, Yeesu ye ì jaabi koyirinke le. Wo to le a naata, a ye Yeesu ñininkaa ko, “Yaamaroolu bee kono, jumaa le mu yaamari kummaa foloo ti?”
29 Yeesu ye a jaabi ko, “Foloo mu ñiŋ ne ti: ‘Ali i lamoyi, Banisirayila! Maariyo, ǹ na Alla, ate mu Alla kiliŋ ne ti. 30 I si Maariyo, i la Alla kanu niŋ i sondomoo bee la, i niyo bee la, i hakiloo bee la aniŋ i semboo bee la.’ 31 Fulanjaŋo mu ñiŋ ne ti: ‘I si i siiñoo kanu ko i faŋo.’ ” Yaamari koteŋ te jee, meŋ warata ka tambi ñinnu la.
32 Bituŋ Luwaa karammoo ko a ye ko, “Karammoo, i ye tooñaa le fo. Tooñaa le mu ko, Alla mu kiliŋ ne ti, aniŋ Alla koteŋ te keriŋ fo ate. 33 Aduŋ ka a kanu niŋ i sondomoo bee la, i hakiloo bee aniŋ semboo bee la, aduŋ ka i siiñoo kanu ko i faŋo, wo le kummaayaata ka tambi hani jani sadaalu* niŋ sadaaboolu bee la.” 34 Kabiriŋ Yeesu ye a je ko, ñiŋ Luwaa karammoo ye a jaabi niŋ ñaameŋo le la, a ko a ye ko, “Ite maŋ jamfa Alla la mansabaayaa la.” Wo koolaa, moo maŋ haañi ka a ñininkaa kuma doo la kotenke.
Alimasiihu mu jumaa le dinkewo ti?
(Matiyu 22:41-46Luka 20:41-44)35 Kabiriŋ Yeesu be karandiroo la Alla Batudulaa Buŋo* kono, a ko, “Luwaa karammoolu si a fo noo ñaadii le ko, Alimasiihu* mu Mansa Dawuda dinkewo le ti? 36 Dawuda faŋo le ye a bankee ka bo niŋ Noora Kuliŋo la ko:
‘Maariyo ko m Maarii ye le ko:
“Sii m bulubaa karoo la,
fo niŋ ŋa i jawoolu ke i siŋo koto.” ’
37 “Dawuda faŋo ye a kumandi a Maariyo la. Wo to a si ke noo a dinkewo ti ñaadii le?”
Dandalaaroo Luwaa karammoolu niŋ Farisewolu la bunaafayiyaa to
(Matiyu 23:1-36Luka 20:45-47)Wo kafu baa ye Yeesu lamoyi jusulaa le kono. 38 Kabiriŋ a be karandiroo la, a ye ñiŋ ne fo ko, “Ali ali hakiloo tu Luwaa karammoolu to, mennu ka lafi ka taamaŋ-taamaŋ marisewolu kono taariŋ, ì niŋ ì la waramba jaŋolu, fo moolu si ì buuñaa niŋ kontondiroo la. 39 Ì ka lafi sii la dulaa betoolu le to ì la diina bendulaalu* kono, aniŋ dulaa horomariŋolu ì la feetoolu to. 40 Ì ka furuyaamusoolu la buŋolu buusi ì la le, aduŋ ì ka duwaa jaŋolu le ke ka ì faŋ ke moo betoolu ti. Itolu le be yankankati jawu baa soto la.”
Furuyaamusu fuwaaroo la sadaa
(Luka 21:1-4)41 Yeesu siita sadaakeraŋo ñaatiliŋo la. A be kafoo juubee kaŋ, ì ka ì la kodoolu ke sadaakeraŋo kono ñaameŋ. Fankamaa jamaa ka kodi jamaa le ke jee. 42 Bituŋ furuyaamusu fuwaaroo doo naata. A ye kodicoroosindiŋ fula ke jee, mennu dooyaata kodicoroosoolu bee ti.
43 Wo to le Yeesu ye a la saayiboolu kumandi. A ko ì ye ko, “Tooñaa, m be a fo la ali ye, ñiŋ furuyaamusu fuwaaroo ye meŋ ke sadaakeraŋo kono, wo le tambita ñiŋ moolu bee taa la. 44 Kaatu ì bee ye diiroo ke ka bo ì la naafuloolu le la, mennu siyaata ì la suuloo ti, bari ñiŋ fuwaaroo ye a la kodoo bee le ke jee, a ye meŋ soto ka baluu a la.”
Luwaasilaa kuruŋolu la mansaaloo
(Matiyu 21:33-46Luka 20:9-19)1 Bituŋ Yeesu ye a dati ka diyaamu ì ye niŋ mansaaloolu la. A ko, “Kewo doo le ye wayini* yiri kankaŋo bo, a ye sansaŋo miniŋ a la, aniŋ a ye dinkoo siŋ jee ka a ke wayini yiridinjii bitidulaa ti. Bituŋ a ye kantaridulaa tatoo fanaa loo jee. Wo to le a ye a luwaasi moo doolu ma, a taata manee. 2 Kabiriŋ katiri waatoo siita, a ye dookuulaa kii luwaasilaalu yaa ka a niyo samba a ye naŋ. 3 Bari luwaasilaalu ye wo dookuulaa muta. Ì ye a buutee, ì ye a bulu kenseŋo bayi. 4 Tukuŋ fanaa a ye dookuulaa doo kii. Bari luwaasilaalu ye wo lipa ka a barama a kuŋo to, aniŋ ì ye a malundi. 5 Bituŋ a ye doo fanaa kii, bari ì ye wo faa le. Aduŋ ì ye ñiŋ ke a la kiilaa jamaa le la, ì ye doolu buutee, ì ye doolu faa. 6 Bituŋ kiliŋ doroŋ ne tuta jee, meŋ mu a kanu dinkewo ti. Labaŋo la, a ye wo fanaa kii ì kaŋ, a ko, ‘Ì be n dinkewo horoma la le.’ 7 Bari wo luwaasilaalu ko ñoo ye ko, ‘Keetaalaa fele! Ali naa, ŋà a faa. Wo to le keetaafeŋo be ke la ǹ taa ti.’ 8 Bituŋ ì ye a muta, ì ye a faa, ì ye a fayi yiri kankaŋo banta. 9 Silaŋ, kankantiyo be muŋ ne ke la ñiŋ luwaasilaalu la? A be naa le, a ye ì kasaara. Bituŋ a ye yiri kankaŋo dii doolu la.
10 “Fo ali nene maŋ ñiŋ karaŋ Kitaabu Senuŋo kono ko:
‘Beroo meŋ buŋ loolaalu jututa a la,
wo le naata ke tonkonna bere kummaa ti.
11 Maariyo le ye ñiŋ ke,
aduŋ a kaawakuuyaata ǹ ñaa koto le.’ ”
12 Bituŋ piriisi* ñaatonkoolu niŋ Farisewolu* ye a kata ka a muta, bari ì silata kafoo le la. Ì ye a kalamuta le ko, a ye wo mansaaloo fo itolu le la kuwo kamma, bari ì maŋ feŋ ke noo. Ì ye a bula, ì taata.
Naamujoo la kuwo ñininkaaroo
(Matiyu 22:15-22Luka 20:20-26)13 Wo to le ì ye Farisewolu doolu aniŋ Herodi la kafoo moolu doolu kii Yeesu kaŋ, fo ì si a muta a la kumoo kono. 14 Bituŋ ì naata, ì ko a ye ko, “Karammoo, ŋà a loŋ ne ko, ite mu tooñaa moo le ti. Moo-wo-moo le buka ite jenkendi noo, kaatu ite buka moo faasaa, bari i ka Alla la siloo le karandi tooñaa kono. I la miiroo yitandi ñiŋ kuwo to: Fo ñiŋ mu siloo le ti baŋ, ka naamoo joo Rooma bankoo la mansa* yaa, waraŋ fo siloo nte? 15 Ǹ ñanta a joo la le baŋ, waraŋ fo m̀ maŋ ñaŋ na a joo la?”
Bari Yeesu ye ì la bunaafayiyaa loŋ ne, a ko ì ye ko, “Muŋ ne ye a tinna ali ka n kotobo? Ali denaari kiliŋ samba n ye naŋ, ŋa a juubee!” 16 Bituŋ ì ye kodicoroosi kiliŋ samba naŋ. Wo to le a ye ì ñininkaa ko, “Jumaa le nataaloo niŋ a too be ñiŋ bala?” Ì ye a jaabi ko, “Rooma bankoo la mansa.” 17 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Meŋ mu mansa taa ti, ali wo dii mansa la. Meŋ mu Alla taa ti, ali ye wo dii Alla la.” Ì bee jaakalita a la jaabiroo la.
Saayaakoolaa wulindiroo la kuwo ñininkaaroo
(Matiyu 22:23-33Luka 20:27-40)18 Bituŋ Sadusewolu* naata Yeesu kaŋ, mennu ka a fo ko, saayaakoolaa wulindiroo te keriŋ. Ì ye a ñininkaa ko, 19 “Karammoo, Annabilayi Musa ye a safee ǹ ye le ko, niŋ kewo faata, aduŋ a ye musoo tu a kooma, bari a maŋ diŋo soto, a baadiŋo ñanta wo musoo futuu la le ka diŋolu wuluu a ye. 20 Saayiŋ, baadimmaa woorowula le naata soto nuŋ. Foloo ye musoo taa, bari a faata, a maŋ diŋo soto. 21 Fulanjaŋo ye wo musu kiliŋo taa, wo fanaa faata, a maŋ diŋo soto. Aduŋ sabanjaŋo fanaa keta wo le ñaama. 22 Aduŋ ì woorowuloo bee keta teŋ ne, ì maŋ diŋo soto. Labaŋo la, musoo fanaa faata. 23 Saayiŋ, saayaakoolaa wulindiroo luŋo la, jumaa le la musoo be ke la a ti? Baawo woorowuloo bee ye a futuu le!”
24 Yeesu ko ì ye ko, “Fo ñiŋ ne maŋ a tinna, ali filita baŋ, kaatu ali maŋ Kitaabu Senuŋolu loŋ sako Alla la semboo? 25 Kaatu niŋ ì wulita saayaa kono, ì te futuu la, sako ka moo futundi, bari ì be muluŋ na le ko malaayikoolu Arijana kono.
26 “Bari furewolu la wulindiroo la kuwo to, fo ali nene maŋ a karaŋ Musa la kitaaboo kono, daameŋ Alla ye a kumandi ka bo naŋ yirindiŋo kono niŋ kumoo la ko: ‘Nte le mu Iburayima la Alla ti, Isiyaaka la Alla, aniŋ Yaakuba la Alla!’ 27 A maŋ ke furewolu la Alla ti, bari baluuriŋolu. Tooñaa, ali filita le.”
Yaamaroo meŋ warata yaamaroolu bee ti
(Matiyu 22:34-40Luka 10:25-28)28 Luwaa karammoo* doo ye Yeesu niŋ Sadusewolu moyi ñoo soosoo la, aduŋ a ye a je ko, Yeesu ye ì jaabi koyirinke le. Wo to le a naata, a ye Yeesu ñininkaa ko, “Yaamaroolu bee kono, jumaa le mu yaamari kummaa foloo ti?”
29 Yeesu ye a jaabi ko, “Foloo mu ñiŋ ne ti: ‘Ali i lamoyi, Banisirayila! Maariyo, ǹ na Alla, ate mu Alla kiliŋ ne ti. 30 I si Maariyo, i la Alla kanu niŋ i sondomoo bee la, i niyo bee la, i hakiloo bee la aniŋ i semboo bee la.’ 31 Fulanjaŋo mu ñiŋ ne ti: ‘I si i siiñoo kanu ko i faŋo.’ ” Yaamari koteŋ te jee, meŋ warata ka tambi ñinnu la.
32 Bituŋ Luwaa karammoo ko a ye ko, “Karammoo, i ye tooñaa le fo. Tooñaa le mu ko, Alla mu kiliŋ ne ti, aniŋ Alla koteŋ te keriŋ fo ate. 33 Aduŋ ka a kanu niŋ i sondomoo bee la, i hakiloo bee aniŋ semboo bee la, aduŋ ka i siiñoo kanu ko i faŋo, wo le kummaayaata ka tambi hani jani sadaalu* niŋ sadaaboolu bee la.” 34 Kabiriŋ Yeesu ye a je ko, ñiŋ Luwaa karammoo ye a jaabi niŋ ñaameŋo le la, a ko a ye ko, “Ite maŋ jamfa Alla la mansabaayaa la.” Wo koolaa, moo maŋ haañi ka a ñininkaa kuma doo la kotenke.
Alimasiihu mu jumaa le dinkewo ti?
(Matiyu 22:41-46Luka 20:41-44)35 Kabiriŋ Yeesu be karandiroo la Alla Batudulaa Buŋo* kono, a ko, “Luwaa karammoolu si a fo noo ñaadii le ko, Alimasiihu* mu Mansa Dawuda dinkewo le ti? 36 Dawuda faŋo le ye a bankee ka bo niŋ Noora Kuliŋo la ko:
‘Maariyo ko m Maarii ye le ko:
“Sii m bulubaa karoo la,
fo niŋ ŋa i jawoolu ke i siŋo koto.” ’
37 “Dawuda faŋo ye a kumandi a Maariyo la. Wo to a si ke noo a dinkewo ti ñaadii le?”
Dandalaaroo Luwaa karammoolu niŋ Farisewolu la bunaafayiyaa to
(Matiyu 23:1-36Luka 20:45-47)Wo kafu baa ye Yeesu lamoyi jusulaa le kono. 38 Kabiriŋ a be karandiroo la, a ye ñiŋ ne fo ko, “Ali ali hakiloo tu Luwaa karammoolu to, mennu ka lafi ka taamaŋ-taamaŋ marisewolu kono taariŋ, ì niŋ ì la waramba jaŋolu, fo moolu si ì buuñaa niŋ kontondiroo la. 39 Ì ka lafi sii la dulaa betoolu le to ì la diina bendulaalu* kono, aniŋ dulaa horomariŋolu ì la feetoolu to. 40 Ì ka furuyaamusoolu la buŋolu buusi ì la le, aduŋ ì ka duwaa jaŋolu le ke ka ì faŋ ke moo betoolu ti. Itolu le be yankankati jawu baa soto la.”
Furuyaamusu fuwaaroo la sadaa
(Luka 21:1-4)41 Yeesu siita sadaakeraŋo ñaatiliŋo la. A be kafoo juubee kaŋ, ì ka ì la kodoolu ke sadaakeraŋo kono ñaameŋ. Fankamaa jamaa ka kodi jamaa le ke jee. 42 Bituŋ furuyaamusu fuwaaroo doo naata. A ye kodicoroosindiŋ fula ke jee, mennu dooyaata kodicoroosoolu bee ti.
43 Wo to le Yeesu ye a la saayiboolu kumandi. A ko ì ye ko, “Tooñaa, m be a fo la ali ye, ñiŋ furuyaamusu fuwaaroo ye meŋ ke sadaakeraŋo kono, wo le tambita ñiŋ moolu bee taa la. 44 Kaatu ì bee ye diiroo ke ka bo ì la naafuloolu le la, mennu siyaata ì la suuloo ti, bari ñiŋ fuwaaroo ye a la kodoo bee le ke jee, a ye meŋ soto ka baluu a la.”