Hesekiya ye yaamaroo ñini Yesaya bulu
(Yesaya 37:1-13)1 Kabiriŋ Mansa Hesekiya ye kumoo ñiŋ moyi, a ye a la duŋ feŋolu fara, niikuyaa kamma la, a ye booto funtoolu duŋ. A taata duŋ Yaawe* Batudulaa Buŋo* kono. 2 A ye mansasuwo maralaa Eliyakimu, safeerilaa Sebuna, aniŋ piriisi* alifaalu kii, ka taa Annabilayi Yesaya kaŋ, Amosi dinkewo. Ì bee ye booto funtoolu le duŋ. 3 Ì ko a ye ko, “Hesekiya ko bii luŋo mu niitooroo le ti, jaraboo, aniŋ maloo. Ǹ ka munta le ko deenaanoolu mennu pareeta wuluu la, bari ì baamaa maŋ semboo soto ka ì wuluu. 4 Asiriya mansa ye a la kelediŋ kuntiyo kii le ka Alla baluuriŋo sooki. Tumandoo Yaawe, i la Alla, ye a la kumakaŋolu moyi le, a si a yankankati a kaŋ. Wo to duwaa moo toomaalu ye, mennu tuta jee.”
5 Kabiriŋ Yesaya ye Mansa Hesekiya la kumoo moyi, 6 a ye ñiŋ jaabiroo murundi a kaŋ ko, “Yaawe ko a kana sila kuwo la a ye meŋ moyi. A kana sila kumakaŋolu la Asiriya mansa la dookuulaalu ye mennu fo ka ate Yaawe sooki. 7 I lamoyi, Yaawe be silaŋo le dundi la a la. Niŋ wo keta, a be kibaaroo le moyi la, aduŋ a be muru la a fansuŋ bankoo kaŋ ne. Wo to le ate Yaawe be a tinna la ì ye a faa niŋ hawusaroo* la.”
8 Kelediŋ kuntiyo ñiŋ ye a moyi ko Asiriya mansa bota Lakisi saatewo to le. Wo le to a muruta, aduŋ a ye a tara mansa be Libuna saatewo kele kaŋ. 9 Ì ye kibaaroo le fo Asiriya mansa ye ko, Mansa Tirihaka, Kusinkoo*, be siloo kaŋ ne ka naa keloo boyi a kaŋ. Bituŋ a ye kiilaalu kii Yahuuda mansa Hesekiya kaŋ kotenke. 10 A ko ì si a fo a ye ko, a kana soŋ a la Alla ye a neenee, a be jikiriŋ meŋ na. Hesekiya kana laa a la niŋ a ko, Yerusalaamu te duŋ na Asiriya mansa bulu. 11 A ko, “Hesekiya, ite faŋo ye a moyi le Asiriya mansoolu ye meŋ ke banku koteŋolu la. Ì ye ì bee kasaara le. Fo ite jikita le ko i be tanka la le baŋ? 12 Fo wo bankoolu la jalaŋolu ye ì tankandi noo le baŋ? Asiriya mansa mumuñolu ye ì kasaara le. Wo saatee baalu le mu Kosani ti, Harani, Resefu, aniŋ Edeni moolu, mennu tarata siiriŋ nuŋ Telasari. 13 Hamati mansa lee? Aripadi mansa lee? Sefariwayimu mansa lee, aniŋ Hena niŋ Iwa?”
Hesekiya la duwaa
(Yesaya 37:14-20)14 Hesekiya ye leetaroo muta kiilaalu bulu, a ye a karaŋ. Bituŋ a taata Yaawe Batudulaa Buŋo kono, a ye a waree Yaawe ñaa koto. 15 Wo le to Hesekiya duwaata Yaawe ñaatiliŋo la ka a fo ko, “M Maarii Yaawe, Banisirayila la Alla, meŋ be sabatiriŋ kerubu malaayikoolu* teema, ite doroŋ ne mu Alla ti duniyaa mansamarali bankoolu bee kaŋ. Ite le ye saŋo niŋ bankoo daa. 16 Yaawe, i lamoyi, kumakaŋolu moyi, Sennakeribu ye mennu kii naŋ ka ite Alla baluuriŋo sooki. 17 M Maarii Yaawe, tooñaa le mu ko, Asiriya mansoolu ye banku koteŋolu niŋ ì la kenoolu kasaara le. 18 Ì ye ì la jalaŋolu jani dimbaa kono le ka ì kasaara. Kaatu wo jalaŋolu mu yiroolu niŋ beroolu doroŋ ne ti, ì maŋ ke Alla ti. Moolu le ye ì dadaa ì buloolu la. 19 Wo to saayiŋ Yaawe, ǹ na Alla, ǹ tankandi mansa ñiŋ bulu. Niŋ wo keta, duniyaa mansamarali bankoolu bee si a loŋ ko, ite Yaawe doroŋ ne mu Alla ti.”
Annabilayi Yesaya ye Alla la jaabiroo dii Hesekiya la
(Yesaya 37:21-382 Taarika 32:20-21)20 Bituŋ Amosi dinkewo Yesaya ye kumoo kii Hesekiya kaŋ ko, “Yaawe, Banisirayila la Alla ye ñiŋ ne fo ko, a ye i la duwaa moyi Asiriya mansa Sennakeribu la kuwo to le. 21 A ye ñiŋ kumoo le fo a la kuwo to ko:
“Dimmusuriŋ* Siyoni* ye Sennakeribu koŋ ne,
aduŋ Dimmusoo Yerusalaamu jututa a la le.
Ì jeleta a la le,
biriŋ a be bori la.
22 Sennakeribu bulata jumaa le la ka a neŋ?
A ye a kaŋo sikandi ka sari jumaa le kaŋ?
A ye a ñaalu wulindi kufaŋo kono nte le kamma,
Banisirayila la Senuŋ Baa.
23 Sennakeribu ye kiilaalu kii ka nte Yaawe neŋ ne.
A ko, ‘N niŋ n na keleraŋ sareeti* jamaalu seleta konkoolu santo le,
ka taa fo Libanooni bankoo daŋo to.
Ŋa jee sedari* yiri jaŋ baalu boyi le,
aniŋ junipa yiri ñiimaa baalu.
M futata a konkoolu daŋo ma le,
ka taa a sutu yiriwaariŋolu kono.’
24 A ko, ‘Ŋa koloŋolu siŋ wandi bankoo kaŋ,
aduŋ ŋa jiyo miŋ jee.
Ŋa Misira baa bolondiŋolu bee jandi le,
ka bo niŋ n siŋ teetewo la.’
25 “Fo Sennakeribu maŋ a moyi baŋ ko,
nte Yaawe le ye a kuwo londi waati jaŋ koomanto?
Ŋa a feeroo landi le biriŋ juuna,
ŋa meŋ timmandi teŋ saayiŋ,
Sennakeribu ye saatee tatariŋolu ke tumbuŋolu ti.
26 Tuma meŋ na wo saatewolu moolu semboo banta,
ì jikilateyita, aduŋ ì maluta.
Ì keta le komeŋ kunkukono fiifeŋolu,
aniŋ ñaama soroŋ kutoo.
Ì ka munta le komeŋ ñaamoo meŋ falinta buŋo santo,
meŋ ka jaa janniŋ a be meŋ na.
27 Nte Yaawe ye a wulitoo niŋ a siitoo loŋ ne,
a fintitoo niŋ a duntoo,
aniŋ a la kamfaa nte kamma.
28 Baawo Sennakeribu kamfaata nte le kamma,
aduŋ ŋa a la faŋ waroo moyi le,
m be n na dooliŋo le duŋ na a nuŋo la,
ŋa karafewo bula a daa la.
M be a murundi la siloo le la,
a naata meŋ na.”
29 Yesaya tententa ka a fo ko, “Hesekiya, ñiŋ ne be ke la ite ye taamanseeroo ti: Ñinaŋ saŋo, fiifeŋo meŋ falinta a faŋ ye ali be wo le domo la, jaari saŋo fanaa, meŋ falinta ka bo wo bala. Bari sanji sabanjaŋo la, ali si fiiroo niŋ katiroo ke, ali si wayini* yiri kankaŋolu tutu, ali ye ì diŋolu domo. 30 Yahuuda moo toomaalu mennu tuta baluuriŋ be ke la le komeŋ yiroo, ka suloo duŋ bankoo duuma, ì ye diŋ santo. 31 Kaatu too be tu la Siyoni Konkoo kaŋ Yerusalaamu moolu kono le, mennu tuta baluwo to. Yaawe Alihawaa Maariyo* ye a hame le ka ñiŋ kuwo taamandi.
32 “Wo kamma la Yaawe ye ñiŋ ne fo Asiriya mansa la kuwo to ko: Sennakeribu te duŋ na ñiŋ saatewo kono ka kalabeñoo fayi jee. A niŋ keleraŋ koteeroo* te a ñaa tiliŋ na a la, waraŋ ka seleraŋ sapoo* loo jee. 33 A naata siloo meŋ na a be muru la wo le la. A te duŋ na ñiŋ saatewo kono. Yaawe le ye a fo. 34 Yaawe be loo la ñiŋ saatewo ye le ka a tankandi a faŋo la kuwo kamma la, aniŋ a la dookuulaa Dawuda la kuwo kamma la.”
35 Wo suutoo faŋo la Yaawe la malaayikoo taata, a ye kee wuli keme, wuli taŋ seyi, aniŋ wuli luulu faa Asiriyankoolu la daakaa kono. Kabiriŋ fanoo keta, ì furewolu tarata laariŋ jee le. 36 Bituŋ Asiriya mansa Sennakeribu ye daakaa janjaŋ, a seyita ka taa sii Ninewe saatewo to. 37 Luŋ kiliŋ, kabiriŋ a be baturoo la Nisiroki la buŋo kono, a ye meŋ muta a la Alla ti, a dinkewolu Adiramu-Meleki niŋ Saresa ye a faa hawusaroo la. Ì borita ka taa Ararati bankoo kaŋ. A dinkewo Esahadoni keta a noo to mansa ti.
Hesekiya ye yaamaroo ñini Yesaya bulu
(Yesaya 37:1-13)1 Kabiriŋ Mansa Hesekiya ye kumoo ñiŋ moyi, a ye a la duŋ feŋolu fara, niikuyaa kamma la, a ye booto funtoolu duŋ. A taata duŋ Yaawe* Batudulaa Buŋo* kono. 2 A ye mansasuwo maralaa Eliyakimu, safeerilaa Sebuna, aniŋ piriisi* alifaalu kii, ka taa Annabilayi Yesaya kaŋ, Amosi dinkewo. Ì bee ye booto funtoolu le duŋ. 3 Ì ko a ye ko, “Hesekiya ko bii luŋo mu niitooroo le ti, jaraboo, aniŋ maloo. Ǹ ka munta le ko deenaanoolu mennu pareeta wuluu la, bari ì baamaa maŋ semboo soto ka ì wuluu. 4 Asiriya mansa ye a la kelediŋ kuntiyo kii le ka Alla baluuriŋo sooki. Tumandoo Yaawe, i la Alla, ye a la kumakaŋolu moyi le, a si a yankankati a kaŋ. Wo to duwaa moo toomaalu ye, mennu tuta jee.”
5 Kabiriŋ Yesaya ye Mansa Hesekiya la kumoo moyi, 6 a ye ñiŋ jaabiroo murundi a kaŋ ko, “Yaawe ko a kana sila kuwo la a ye meŋ moyi. A kana sila kumakaŋolu la Asiriya mansa la dookuulaalu ye mennu fo ka ate Yaawe sooki. 7 I lamoyi, Yaawe be silaŋo le dundi la a la. Niŋ wo keta, a be kibaaroo le moyi la, aduŋ a be muru la a fansuŋ bankoo kaŋ ne. Wo to le ate Yaawe be a tinna la ì ye a faa niŋ hawusaroo* la.”
8 Kelediŋ kuntiyo ñiŋ ye a moyi ko Asiriya mansa bota Lakisi saatewo to le. Wo le to a muruta, aduŋ a ye a tara mansa be Libuna saatewo kele kaŋ. 9 Ì ye kibaaroo le fo Asiriya mansa ye ko, Mansa Tirihaka, Kusinkoo*, be siloo kaŋ ne ka naa keloo boyi a kaŋ. Bituŋ a ye kiilaalu kii Yahuuda mansa Hesekiya kaŋ kotenke. 10 A ko ì si a fo a ye ko, a kana soŋ a la Alla ye a neenee, a be jikiriŋ meŋ na. Hesekiya kana laa a la niŋ a ko, Yerusalaamu te duŋ na Asiriya mansa bulu. 11 A ko, “Hesekiya, ite faŋo ye a moyi le Asiriya mansoolu ye meŋ ke banku koteŋolu la. Ì ye ì bee kasaara le. Fo ite jikita le ko i be tanka la le baŋ? 12 Fo wo bankoolu la jalaŋolu ye ì tankandi noo le baŋ? Asiriya mansa mumuñolu ye ì kasaara le. Wo saatee baalu le mu Kosani ti, Harani, Resefu, aniŋ Edeni moolu, mennu tarata siiriŋ nuŋ Telasari. 13 Hamati mansa lee? Aripadi mansa lee? Sefariwayimu mansa lee, aniŋ Hena niŋ Iwa?”
Hesekiya la duwaa
(Yesaya 37:14-20)14 Hesekiya ye leetaroo muta kiilaalu bulu, a ye a karaŋ. Bituŋ a taata Yaawe Batudulaa Buŋo kono, a ye a waree Yaawe ñaa koto. 15 Wo le to Hesekiya duwaata Yaawe ñaatiliŋo la ka a fo ko, “M Maarii Yaawe, Banisirayila la Alla, meŋ be sabatiriŋ kerubu malaayikoolu* teema, ite doroŋ ne mu Alla ti duniyaa mansamarali bankoolu bee kaŋ. Ite le ye saŋo niŋ bankoo daa. 16 Yaawe, i lamoyi, kumakaŋolu moyi, Sennakeribu ye mennu kii naŋ ka ite Alla baluuriŋo sooki. 17 M Maarii Yaawe, tooñaa le mu ko, Asiriya mansoolu ye banku koteŋolu niŋ ì la kenoolu kasaara le. 18 Ì ye ì la jalaŋolu jani dimbaa kono le ka ì kasaara. Kaatu wo jalaŋolu mu yiroolu niŋ beroolu doroŋ ne ti, ì maŋ ke Alla ti. Moolu le ye ì dadaa ì buloolu la. 19 Wo to saayiŋ Yaawe, ǹ na Alla, ǹ tankandi mansa ñiŋ bulu. Niŋ wo keta, duniyaa mansamarali bankoolu bee si a loŋ ko, ite Yaawe doroŋ ne mu Alla ti.”
Annabilayi Yesaya ye Alla la jaabiroo dii Hesekiya la
(Yesaya 37:21-382 Taarika 32:20-21)20 Bituŋ Amosi dinkewo Yesaya ye kumoo kii Hesekiya kaŋ ko, “Yaawe, Banisirayila la Alla ye ñiŋ ne fo ko, a ye i la duwaa moyi Asiriya mansa Sennakeribu la kuwo to le. 21 A ye ñiŋ kumoo le fo a la kuwo to ko:
“Dimmusuriŋ* Siyoni* ye Sennakeribu koŋ ne,
aduŋ Dimmusoo Yerusalaamu jututa a la le.
Ì jeleta a la le,
biriŋ a be bori la.
22 Sennakeribu bulata jumaa le la ka a neŋ?
A ye a kaŋo sikandi ka sari jumaa le kaŋ?
A ye a ñaalu wulindi kufaŋo kono nte le kamma,
Banisirayila la Senuŋ Baa.
23 Sennakeribu ye kiilaalu kii ka nte Yaawe neŋ ne.
A ko, ‘N niŋ n na keleraŋ sareeti* jamaalu seleta konkoolu santo le,
ka taa fo Libanooni bankoo daŋo to.
Ŋa jee sedari* yiri jaŋ baalu boyi le,
aniŋ junipa yiri ñiimaa baalu.
M futata a konkoolu daŋo ma le,
ka taa a sutu yiriwaariŋolu kono.’
24 A ko, ‘Ŋa koloŋolu siŋ wandi bankoo kaŋ,
aduŋ ŋa jiyo miŋ jee.
Ŋa Misira baa bolondiŋolu bee jandi le,
ka bo niŋ n siŋ teetewo la.’
25 “Fo Sennakeribu maŋ a moyi baŋ ko,
nte Yaawe le ye a kuwo londi waati jaŋ koomanto?
Ŋa a feeroo landi le biriŋ juuna,
ŋa meŋ timmandi teŋ saayiŋ,
Sennakeribu ye saatee tatariŋolu ke tumbuŋolu ti.
26 Tuma meŋ na wo saatewolu moolu semboo banta,
ì jikilateyita, aduŋ ì maluta.
Ì keta le komeŋ kunkukono fiifeŋolu,
aniŋ ñaama soroŋ kutoo.
Ì ka munta le komeŋ ñaamoo meŋ falinta buŋo santo,
meŋ ka jaa janniŋ a be meŋ na.
27 Nte Yaawe ye a wulitoo niŋ a siitoo loŋ ne,
a fintitoo niŋ a duntoo,
aniŋ a la kamfaa nte kamma.
28 Baawo Sennakeribu kamfaata nte le kamma,
aduŋ ŋa a la faŋ waroo moyi le,
m be n na dooliŋo le duŋ na a nuŋo la,
ŋa karafewo bula a daa la.
M be a murundi la siloo le la,
a naata meŋ na.”
29 Yesaya tententa ka a fo ko, “Hesekiya, ñiŋ ne be ke la ite ye taamanseeroo ti: Ñinaŋ saŋo, fiifeŋo meŋ falinta a faŋ ye ali be wo le domo la, jaari saŋo fanaa, meŋ falinta ka bo wo bala. Bari sanji sabanjaŋo la, ali si fiiroo niŋ katiroo ke, ali si wayini* yiri kankaŋolu tutu, ali ye ì diŋolu domo. 30 Yahuuda moo toomaalu mennu tuta baluuriŋ be ke la le komeŋ yiroo, ka suloo duŋ bankoo duuma, ì ye diŋ santo. 31 Kaatu too be tu la Siyoni Konkoo kaŋ Yerusalaamu moolu kono le, mennu tuta baluwo to. Yaawe Alihawaa Maariyo* ye a hame le ka ñiŋ kuwo taamandi.
32 “Wo kamma la Yaawe ye ñiŋ ne fo Asiriya mansa la kuwo to ko: Sennakeribu te duŋ na ñiŋ saatewo kono ka kalabeñoo fayi jee. A niŋ keleraŋ koteeroo* te a ñaa tiliŋ na a la, waraŋ ka seleraŋ sapoo* loo jee. 33 A naata siloo meŋ na a be muru la wo le la. A te duŋ na ñiŋ saatewo kono. Yaawe le ye a fo. 34 Yaawe be loo la ñiŋ saatewo ye le ka a tankandi a faŋo la kuwo kamma la, aniŋ a la dookuulaa Dawuda la kuwo kamma la.”
35 Wo suutoo faŋo la Yaawe la malaayikoo taata, a ye kee wuli keme, wuli taŋ seyi, aniŋ wuli luulu faa Asiriyankoolu la daakaa kono. Kabiriŋ fanoo keta, ì furewolu tarata laariŋ jee le. 36 Bituŋ Asiriya mansa Sennakeribu ye daakaa janjaŋ, a seyita ka taa sii Ninewe saatewo to. 37 Luŋ kiliŋ, kabiriŋ a be baturoo la Nisiroki la buŋo kono, a ye meŋ muta a la Alla ti, a dinkewolu Adiramu-Meleki niŋ Saresa ye a faa hawusaroo la. Ì borita ka taa Ararati bankoo kaŋ. A dinkewo Esahadoni keta a noo to mansa ti.