Sulemani ye a koo dii Alla la
1 Bari Mansa Sulemani ye banku koteŋ musu jamaalu le kanu mennu niŋ Misira mansa dimmusoo maŋ kiliŋ. Wo musoolu mu Mowabinkoolu le ti, Ammoninkoolu, Edomunkoolu, Sidoninkoolu aniŋ Hitinkoolu. 2 Wolu le keta bankoolu ti Yaawe* ko Banisirayilankoolu ye mennu la ko, “Ali niŋ ì kana futuu ñoo ye, kaatu ì be ali sondomoolu yelemandi la le ka bula ì la jalaŋolu nooma.” Wo ñaa-wo-ñaa Sulemani nakita ì la, aduŋ a niŋ ì tarata kanoo la. 3 A ye musu keme woorowula le soto mennu mu mansariŋolu ti, aniŋ kaŋ foroyandi musu* keme saba, aduŋ a la musoolu le ye a filindi. 4 Kabiriŋ Sulemani be kotoo kaŋ, a la musoolu ye a sondomoo yelemandi jalaŋolu kaŋ, aduŋ a sondomoo maŋ loo ka bambaŋ Yaawe a la Alla kaŋ, ko a faamaa Dawuda sondomoo tarata nuŋ ñaameŋ. 5 A bulata Asitoreti* le nooma, Sidoninkoolu la jalammusoo, aniŋ Moleki, Ammoninkoolu la jalaŋ haraamuriŋo. 6 Sulemani ye kuu jawoo le ke Yaawe ñaa koto. A maŋ bula Yaawe nooma niŋ a sondomoo bee la, komeŋ a faamaa Dawuda ye a ke ñaameŋ.
7 Konkoo kaŋ Yerusalaamu tiliboo la, Sulemani ye batudulaa tintiŋo* loo Kemosi ye jee, Mowabinkoolu la jalaŋ haraamuriŋo, aniŋ Moleki ye, Ammoninkoolu la jalaŋ haraamuriŋo. 8 A ye wo kuu kiliŋo le ke a la bantala musoolu bee ye, mennu ka cuuraayoo siisindi, aduŋ ì ka sadaalu* bo ì la jalaŋolu ye.
9 Yaawe naata kamfaa Sulemani kamma kaatu a sondomoo yelemata le ka a koo dii Yaawe la, Banisirayila la Alla, meŋ fintita a kaŋ siiñaa fula. 10 A ye a dandalaa ñaa-wo-ñaa ko a kana bula jalaŋolu nooma, Sulemani maŋ Yaawe la yaamaroo muta. 11 Wo kamma la Yaawe ko Sulemani ye ko, “Baawo ñiŋ ne mu i maañaa ti, aduŋ i maŋ n na kambeŋo muta aniŋ n na luwaalu, ŋa mennu dii i la, wo to a koyita le ko m be mansayaa buusi la i bulu le ŋa a dii i la dookuulaa kiliŋ na. 12 Wo ñaa-wo-ñaa, i faamaa Dawuda la kuwo kamma la, n te a ke la i la baluwo waatoo la. M be a buusi la i dinkewo le bulu. 13 Bari hani wo, n te mansayaa muumewo bee taa la a bulu, bari m be lasili kiliŋ dii la a la le n na dookuulaa Dawuda la kuwo kamma la, aniŋ Yerusalaamu la kuwo kamma la, ŋa saatewo meŋ tomboŋ m faŋo ye.”
Sulemani jawoolu
14 Bituŋ Yaawe ye jawoo wulindi Sulemani kamma meŋ keta Hadadi ti, Edomunkoo, meŋ bota Edomu mansa lasiloo kono. 15 Koomanto kabiriŋ Dawuda tarata Edomu kele kaŋ nuŋ, kelediŋ kuntiyo Yowabu, meŋ taata ka furewolu baadee, ye kewolu bee faa le mennu tarata Edomu. 16 Yowabu niŋ Banisirayilankoolu tuta nuŋ jee le fo kari wooro, fo kabiriŋ ì ye Edomu kewolu bee kasaara. 17 Bari wo waatoo Hadadi mu nuŋ kambaanendiŋo le ti, aduŋ a borita ka taa Misira, a niŋ Edomunkoo doolu mennu tarata nuŋ a faamaa koto dookuwo la. 18 Ì wulita ka bo Midiyani, ì taata Parani. Bituŋ kabiriŋ ì ye moolu taa Parani ka kafu ì ma, ì taata Misira, ka taa Firawoona yaa Misira mansa, meŋ naata buŋo niŋ kenoo dii Hadadi la, aniŋ domoroo.
19 Firawoona kontaanita Hadadi la kuwo la baake le fo a ye a faŋo la musoo Tapenesi doko musoo dii a la ka a futuu. 20 Tapenesi doko musoo ye dinkewo wuluu Hadadi la meŋ too mu Kenubati ti, meŋ Tapenesi ye a kuluu mansasuwo kono. Kenubati niŋ Firawoona faŋo diŋolu le tarata ñoo kaŋ jee.
21 Kabiriŋ Hadadi be Misira, a ye a moyi ko Dawuda beleta le ka kafu a mumuñolu ma aniŋ ko kelediŋolu la kuntiyo Yowabu fanaa faata le. Bituŋ a ko Firawoona ye ko, “M bula ŋa taa, i si a je n si muru noo m fansuŋ bankoo kaŋ.”
22 Firawoona ye a ñininkaa ko, “I mankita muŋ ne la jaŋ meŋ ye a tinna i lafita ka muru i fansuŋ bankoo kaŋ?” Hadadi ye a jaabi ko, “Hani feŋ, bari i si m bula ŋa taa!”
23 Jawu doo fanaa Alla ye meŋ wulindi Sulemani kamma wo le keta Resoni ti Eliyada dinkewo, meŋ borita a maarii Hadadesa koto, Soba mansa. 24 A ye kewolu taa ka ì kafundi a faŋo ma, aduŋ a keta balannaalu la kafu kuntiyo le ti, kabiriŋ Dawuda ye Soba kelediŋolu noo keloo la. Ñiŋ balannaalu taata Damasiku ka sabati jee, aduŋ ì ye Resoni ke mansa ti. 25 Resoni keta Banisirayila jawoo le ti Sulemani la baluwo waatoo bee kono, ka mantoora kuwo lafaa, Hadadi ye meŋ saabu. Resoni ye maraloo ke Aramu bankoo kaŋ, aduŋ a ye Banisirayila koŋ ne.
Alla ye laahidoo dii Yerobowamu la
26 Nebati dinkewo Yerobowamu fanaa ye balaŋo tiliŋ Sulemani la le. Ate mu nuŋ Efurayimu* lasili moo le ti meŋ bota Sereda, aduŋ a tarata nuŋ Sulemani la mansakundaa dookuulaalu le kono. A baamaa mu furuyaamusoo le ti meŋ too mu Seruya ti. 27 A ye balaŋo meŋ tiliŋ mansa la, a daliiloo mu ñiŋ ne ti: Sulemani ye sapoolu dadaa le, aniŋ a ye a faamaa Dawuda la Saatewo* faroolu dadaa. 28 Yerobowamu mu kee keseyaariŋ baa le ti, aduŋ biriŋ Sulemani ye a je ko, fondinkewo ñiŋ mu katalaa baa le ti, a ye a marandi foriseetoo dookuulaalu muumewo bee ma mennu bota Efurayimu niŋ Manase lasiloolu kono.
29 Wo waatoo la, kabiriŋ Yerobowamu be bo kaŋ Yerusalaamu, Annabilayi Ahiya, Silonkoo ye a tara siloo kaŋ. Ahiya ye waramba kutoo le duŋ. Ì moo fuloo fereriŋo kene koomoo to, 30 Ahiya ye a buloo duŋ a la waramba kutoo daa ka a fara farandaŋ taŋ niŋ fula ti. 31 Bituŋ a ko Yerobowamu ye ko, “Farandaŋ taŋ taa i faŋo ye, kaatu Yaawe, Banisirayila la Alla ye ñiŋ ne fo ko:
“ ‘A fele, m be mansayaa buusi la Sulemani bulu le, aduŋ m be lasili taŋ ne dii la i la. 32 Bari n na dookuulaa Dawuda la kuwo kamma la aniŋ Yerusalaamu saatewo, ŋa meŋ tomboŋ m faŋo ye Banisirayila lasiloolu bee kono, lasili kiliŋ ne be tu la Sulemani bulu. 33 M be ñiŋ ke la le kaatu Sulemani ye a koo dii n na le, aduŋ a ye Sidoninkoolu la jalammusoo Asitoreti batu, Kemosi Mowabinkoolu la jalaŋo, aniŋ Moleki Ammoninkoolu la jalaŋo. A maŋ taama n na siloolu la, sako ka kuu tilindiŋo ke n ñaalu koto, waraŋ ka n na yaamaroolu niŋ n na luwaalu muta, komeŋ a faamaa Dawuda ye a ke ñaameŋ.
34 “ ‘Bari n te mansayaa muumewo bee taa la Sulemani bulu. M be a tu la jee le a ye maraloo ke a la baluwo bee kono n na dookuulaa Dawuda la kuwo kamma la, ŋa meŋ tomboŋ, aniŋ meŋ ye n na yaamaroolu niŋ n na luwaalu bee muta. 35 M be mansayaa buusi la Sulemani dinkewo bulu le, aduŋ m be lasili taŋo dii la i la le. 36 M be a dinkewo tu la le a ye lasili kiliŋ mara. Niŋ wo keta, n na dookuulaa Dawuda koomoo la maraloo te dubeŋ na n ñaa koto Yerusalaamu, ŋa saatewo meŋ tomboŋ ŋa n too ke jee ka ke m batudulaa ti. 37 Bari m be ite ke la Banisirayila mansa ti le, aduŋ i lafita bankoo tundoo meŋ-wo-meŋ na, i be a mara la le. 38 Niŋ i ye i lamoyi n na yaamaroolu bee la, aniŋ niŋ i taamata n na siloolu la, aduŋ i ye kuu tilindiŋo baara n ñaa koto, ka n na luwaalu niŋ yaamaroolu muta ko n na dookuulaa Dawuda ye a ke ñaameŋ, wo to m be tara la i fee le. M be mansayaa buŋo loo la i ye le meŋ be mee la komeŋ ŋa meŋ loo Dawuda ye, aduŋ m be Banisirayila dii la i la le. 39 M be kuluuroo laa la Dawuda koomalankoolu kaŋ ne ñiŋ kuwo kamma la, bari wo te tu la fo abadaa.’ ”
40 Sulemani ye a kata ka Yerobowamu faa, bari Yerobowamu borita ka taa Misira, Mansa Sisaki yaa, aduŋ a siita jee fo kabiriŋ Sulemani beleta.
Sulemani la beloo
(2 Taarika 9:29-31)41 Kuu koteŋolu bee Mansa Sulemani ye mennu ke, aniŋ a ye ñaameŋo meŋ yitandi, ì safeeta Sulemani la Taarikoo Kitaaboo le kono. 42 Sulemani tarata nuŋ Yerusalaamu le ka Banisirayila bee mara fo sanji taŋ naani. 43 Bituŋ a beleta ka kafu a mumuñolu ma, ì ye a baadee Yerusalaamu, a faamaa Dawuda la Saatewo to. Aduŋ a dinkewo Rehobowamu keta mansa ti a noo to.
Sulemani ye a koo dii Alla la
1 Bari Mansa Sulemani ye banku koteŋ musu jamaalu le kanu mennu niŋ Misira mansa dimmusoo maŋ kiliŋ. Wo musoolu mu Mowabinkoolu le ti, Ammoninkoolu, Edomunkoolu, Sidoninkoolu aniŋ Hitinkoolu. 2 Wolu le keta bankoolu ti Yaawe* ko Banisirayilankoolu ye mennu la ko, “Ali niŋ ì kana futuu ñoo ye, kaatu ì be ali sondomoolu yelemandi la le ka bula ì la jalaŋolu nooma.” Wo ñaa-wo-ñaa Sulemani nakita ì la, aduŋ a niŋ ì tarata kanoo la. 3 A ye musu keme woorowula le soto mennu mu mansariŋolu ti, aniŋ kaŋ foroyandi musu* keme saba, aduŋ a la musoolu le ye a filindi. 4 Kabiriŋ Sulemani be kotoo kaŋ, a la musoolu ye a sondomoo yelemandi jalaŋolu kaŋ, aduŋ a sondomoo maŋ loo ka bambaŋ Yaawe a la Alla kaŋ, ko a faamaa Dawuda sondomoo tarata nuŋ ñaameŋ. 5 A bulata Asitoreti* le nooma, Sidoninkoolu la jalammusoo, aniŋ Moleki, Ammoninkoolu la jalaŋ haraamuriŋo. 6 Sulemani ye kuu jawoo le ke Yaawe ñaa koto. A maŋ bula Yaawe nooma niŋ a sondomoo bee la, komeŋ a faamaa Dawuda ye a ke ñaameŋ.
7 Konkoo kaŋ Yerusalaamu tiliboo la, Sulemani ye batudulaa tintiŋo* loo Kemosi ye jee, Mowabinkoolu la jalaŋ haraamuriŋo, aniŋ Moleki ye, Ammoninkoolu la jalaŋ haraamuriŋo. 8 A ye wo kuu kiliŋo le ke a la bantala musoolu bee ye, mennu ka cuuraayoo siisindi, aduŋ ì ka sadaalu* bo ì la jalaŋolu ye.
9 Yaawe naata kamfaa Sulemani kamma kaatu a sondomoo yelemata le ka a koo dii Yaawe la, Banisirayila la Alla, meŋ fintita a kaŋ siiñaa fula. 10 A ye a dandalaa ñaa-wo-ñaa ko a kana bula jalaŋolu nooma, Sulemani maŋ Yaawe la yaamaroo muta. 11 Wo kamma la Yaawe ko Sulemani ye ko, “Baawo ñiŋ ne mu i maañaa ti, aduŋ i maŋ n na kambeŋo muta aniŋ n na luwaalu, ŋa mennu dii i la, wo to a koyita le ko m be mansayaa buusi la i bulu le ŋa a dii i la dookuulaa kiliŋ na. 12 Wo ñaa-wo-ñaa, i faamaa Dawuda la kuwo kamma la, n te a ke la i la baluwo waatoo la. M be a buusi la i dinkewo le bulu. 13 Bari hani wo, n te mansayaa muumewo bee taa la a bulu, bari m be lasili kiliŋ dii la a la le n na dookuulaa Dawuda la kuwo kamma la, aniŋ Yerusalaamu la kuwo kamma la, ŋa saatewo meŋ tomboŋ m faŋo ye.”
Sulemani jawoolu
14 Bituŋ Yaawe ye jawoo wulindi Sulemani kamma meŋ keta Hadadi ti, Edomunkoo, meŋ bota Edomu mansa lasiloo kono. 15 Koomanto kabiriŋ Dawuda tarata Edomu kele kaŋ nuŋ, kelediŋ kuntiyo Yowabu, meŋ taata ka furewolu baadee, ye kewolu bee faa le mennu tarata Edomu. 16 Yowabu niŋ Banisirayilankoolu tuta nuŋ jee le fo kari wooro, fo kabiriŋ ì ye Edomu kewolu bee kasaara. 17 Bari wo waatoo Hadadi mu nuŋ kambaanendiŋo le ti, aduŋ a borita ka taa Misira, a niŋ Edomunkoo doolu mennu tarata nuŋ a faamaa koto dookuwo la. 18 Ì wulita ka bo Midiyani, ì taata Parani. Bituŋ kabiriŋ ì ye moolu taa Parani ka kafu ì ma, ì taata Misira, ka taa Firawoona yaa Misira mansa, meŋ naata buŋo niŋ kenoo dii Hadadi la, aniŋ domoroo.
19 Firawoona kontaanita Hadadi la kuwo la baake le fo a ye a faŋo la musoo Tapenesi doko musoo dii a la ka a futuu. 20 Tapenesi doko musoo ye dinkewo wuluu Hadadi la meŋ too mu Kenubati ti, meŋ Tapenesi ye a kuluu mansasuwo kono. Kenubati niŋ Firawoona faŋo diŋolu le tarata ñoo kaŋ jee.
21 Kabiriŋ Hadadi be Misira, a ye a moyi ko Dawuda beleta le ka kafu a mumuñolu ma aniŋ ko kelediŋolu la kuntiyo Yowabu fanaa faata le. Bituŋ a ko Firawoona ye ko, “M bula ŋa taa, i si a je n si muru noo m fansuŋ bankoo kaŋ.”
22 Firawoona ye a ñininkaa ko, “I mankita muŋ ne la jaŋ meŋ ye a tinna i lafita ka muru i fansuŋ bankoo kaŋ?” Hadadi ye a jaabi ko, “Hani feŋ, bari i si m bula ŋa taa!”
23 Jawu doo fanaa Alla ye meŋ wulindi Sulemani kamma wo le keta Resoni ti Eliyada dinkewo, meŋ borita a maarii Hadadesa koto, Soba mansa. 24 A ye kewolu taa ka ì kafundi a faŋo ma, aduŋ a keta balannaalu la kafu kuntiyo le ti, kabiriŋ Dawuda ye Soba kelediŋolu noo keloo la. Ñiŋ balannaalu taata Damasiku ka sabati jee, aduŋ ì ye Resoni ke mansa ti. 25 Resoni keta Banisirayila jawoo le ti Sulemani la baluwo waatoo bee kono, ka mantoora kuwo lafaa, Hadadi ye meŋ saabu. Resoni ye maraloo ke Aramu bankoo kaŋ, aduŋ a ye Banisirayila koŋ ne.
Alla ye laahidoo dii Yerobowamu la
26 Nebati dinkewo Yerobowamu fanaa ye balaŋo tiliŋ Sulemani la le. Ate mu nuŋ Efurayimu* lasili moo le ti meŋ bota Sereda, aduŋ a tarata nuŋ Sulemani la mansakundaa dookuulaalu le kono. A baamaa mu furuyaamusoo le ti meŋ too mu Seruya ti. 27 A ye balaŋo meŋ tiliŋ mansa la, a daliiloo mu ñiŋ ne ti: Sulemani ye sapoolu dadaa le, aniŋ a ye a faamaa Dawuda la Saatewo* faroolu dadaa. 28 Yerobowamu mu kee keseyaariŋ baa le ti, aduŋ biriŋ Sulemani ye a je ko, fondinkewo ñiŋ mu katalaa baa le ti, a ye a marandi foriseetoo dookuulaalu muumewo bee ma mennu bota Efurayimu niŋ Manase lasiloolu kono.
29 Wo waatoo la, kabiriŋ Yerobowamu be bo kaŋ Yerusalaamu, Annabilayi Ahiya, Silonkoo ye a tara siloo kaŋ. Ahiya ye waramba kutoo le duŋ. Ì moo fuloo fereriŋo kene koomoo to, 30 Ahiya ye a buloo duŋ a la waramba kutoo daa ka a fara farandaŋ taŋ niŋ fula ti. 31 Bituŋ a ko Yerobowamu ye ko, “Farandaŋ taŋ taa i faŋo ye, kaatu Yaawe, Banisirayila la Alla ye ñiŋ ne fo ko:
“ ‘A fele, m be mansayaa buusi la Sulemani bulu le, aduŋ m be lasili taŋ ne dii la i la. 32 Bari n na dookuulaa Dawuda la kuwo kamma la aniŋ Yerusalaamu saatewo, ŋa meŋ tomboŋ m faŋo ye Banisirayila lasiloolu bee kono, lasili kiliŋ ne be tu la Sulemani bulu. 33 M be ñiŋ ke la le kaatu Sulemani ye a koo dii n na le, aduŋ a ye Sidoninkoolu la jalammusoo Asitoreti batu, Kemosi Mowabinkoolu la jalaŋo, aniŋ Moleki Ammoninkoolu la jalaŋo. A maŋ taama n na siloolu la, sako ka kuu tilindiŋo ke n ñaalu koto, waraŋ ka n na yaamaroolu niŋ n na luwaalu muta, komeŋ a faamaa Dawuda ye a ke ñaameŋ.
34 “ ‘Bari n te mansayaa muumewo bee taa la Sulemani bulu. M be a tu la jee le a ye maraloo ke a la baluwo bee kono n na dookuulaa Dawuda la kuwo kamma la, ŋa meŋ tomboŋ, aniŋ meŋ ye n na yaamaroolu niŋ n na luwaalu bee muta. 35 M be mansayaa buusi la Sulemani dinkewo bulu le, aduŋ m be lasili taŋo dii la i la le. 36 M be a dinkewo tu la le a ye lasili kiliŋ mara. Niŋ wo keta, n na dookuulaa Dawuda koomoo la maraloo te dubeŋ na n ñaa koto Yerusalaamu, ŋa saatewo meŋ tomboŋ ŋa n too ke jee ka ke m batudulaa ti. 37 Bari m be ite ke la Banisirayila mansa ti le, aduŋ i lafita bankoo tundoo meŋ-wo-meŋ na, i be a mara la le. 38 Niŋ i ye i lamoyi n na yaamaroolu bee la, aniŋ niŋ i taamata n na siloolu la, aduŋ i ye kuu tilindiŋo baara n ñaa koto, ka n na luwaalu niŋ yaamaroolu muta ko n na dookuulaa Dawuda ye a ke ñaameŋ, wo to m be tara la i fee le. M be mansayaa buŋo loo la i ye le meŋ be mee la komeŋ ŋa meŋ loo Dawuda ye, aduŋ m be Banisirayila dii la i la le. 39 M be kuluuroo laa la Dawuda koomalankoolu kaŋ ne ñiŋ kuwo kamma la, bari wo te tu la fo abadaa.’ ”
40 Sulemani ye a kata ka Yerobowamu faa, bari Yerobowamu borita ka taa Misira, Mansa Sisaki yaa, aduŋ a siita jee fo kabiriŋ Sulemani beleta.
Sulemani la beloo
(2 Taarika 9:29-31)41 Kuu koteŋolu bee Mansa Sulemani ye mennu ke, aniŋ a ye ñaameŋo meŋ yitandi, ì safeeta Sulemani la Taarikoo Kitaaboo le kono. 42 Sulemani tarata nuŋ Yerusalaamu le ka Banisirayila bee mara fo sanji taŋ naani. 43 Bituŋ a beleta ka kafu a mumuñolu ma, ì ye a baadee Yerusalaamu, a faamaa Dawuda la Saatewo to. Aduŋ a dinkewo Rehobowamu keta mansa ti a noo to.